Aclla: İnka İmparatorluğu’nun Kutsal Kızları ve Güneşin Seçilmiş Hizmetkârları

İnka imparatorluğunda “Aclla” olarak bilinen, aynı zamanda Güneş Bakireleri veya Mamacona adı verilen o seçkin kadın dini figürlerini konuşmaya başlayalım. Hani, eskiden saraylarda ve tapınaklarda, kutsal ritüelleri yerine getiren, üretken ve ekonomik işlevleri olan bu kadınlar, İnka toplumunun ruhani ve toplumsal düzeninin temelini oluşturuyordu. Gelin, onların nasıl seçildiklerini, eğitim süreçlerini, türlerini ve toplumsal önemlerini inceleyelim.


Aclla Ne Demek?

Aclla kelimesi, Quechua dilindeki “aqllasqa” kelimesinden türemiştir; anlamı “seçilmiş olanlar”dır. İnka imparatorluğunda Aclla, törensel, dini, üretken ve ekonomik işlevleri olan kadın dini figürler olarak büyük saygı görürdü. Bazen “Güneş Bakireleri” ya da “Mamacona” olarak da adlandırılırlardı. Hani, düşünün; sadece kutsal bir görev üstlenmiş olmanın ötesinde, bu kadınlar evin, sarayın ve halkın refahında da kilit rol oynarlardı.

Aclla: İnka İmparatorluğu’nun Kutsal Kızları ve Güneşin Seçilmiş Hizmetkârları 6

Aclla Seçimi: Kutsallığın ve Saflığın Simgesi

Aclla kadınlarının seçimi, İnka toplumunda oldukça titizlikle yürütülen bir süreçti. İşte bu süreçte neyin önemli olduğuna bakalım:


Aclla: İnka İmparatorluğu’nun Kutsal Kızları ve Güneşin Seçilmiş Hizmetkârları 7

Aclla’nın Türleri: Dört Farklı Kategori

Aclla’lar, hem soy açısından hem de işlevsel roller açısından dört ana kategoriye ayrılırdı. Gelin, bu kategorilere göz atalım:

1. Yuraq-Aclla (Beyaz Seçilmiş)

Bu kategori, Güneş Rahibeleriyle ilişkilidir. Yuraq-Aclla sahipleri, mutlaka kraliyet kanına sahip olurdu ve yalnızca Cuzco’da ikamet ederdi. İnka sarayında, bu Aclla’lar, öyle bir kutsallıkla yetiştirilirdi ki, tüm yaşamlarını manastır benzeri yapılar içinde geçirirlerdi. Herhangi bir alyans ya da evlilik konusunda ise çok sıkı kurallara tabi tutulurlardı.

2. Huayru-Aclla (İnkaların Seçilmişi)

Bu gruptaki Aclla’lar, İnka hükümdarlarının eşleri olarak görev yapardı. Mutlaka kraliyet kanından olmaları gerekmese de, seçilmeleri için belli standartlar vardı. İnka sarayının yanı sıra, bazı eyaletlerdeki tapınaklarda da hizmet edebilirlerdi. Yani, bu kadınlar hem saray hem de genel halk arasında önemli roller üstlenirdi.

3. Pacu-Aclla (Kurumsal Seçilmişler)

Pacu-Aclla, asil kökenli Aclla’lardır ve genellikle devlet görevlilerinin eşleri olarak tanımlanır. Ergenlik çağına gelince, yani 13-15 yaşlarında yetiştirildikten sonra, bu kadınlar soylu kişilerle evlenmek üzere topluma sunulurdu. Bu da, onların eğitim düzeyinin ve soylu ailelerin mirasının bir garantisi olarak kabul edilirdi.

4. Yana-Aclla (Kara Seçilmiş)

Bu kategori, halktan seçilen Aclla’lardır. Yani soylu aile kökenine bağlı olmasa bile, halkın içinden gelen ve kutsal görevleri yerine getiren kadınlar bu gruba dahil olurdu. Yana-Aclla, halk arasında daha geniş yer kaplasa da, diğer Aclla türleri kadar yüksek statüye sahip olmayabilirlerdi; ama görevlerini eksiksiz yerine getirirlerdi.


Aclla’nın İffeti: Kutsallığın Koşulu

Aclla kadınlarına, görevlerini yerine getirebilmeleri için iffet (bakirelik) yükümlülüğü konulurdu. Hani, bu kadınlar Tanrı’nın doğrudan soyundan geldiğine inanıldığı için, saf ve dokunulmamış olmaları beklenirdi. Eğer bir Aclla, iffet yükümlülüğüne uymazsa – yani, bir erkekle birlikte bulunduğu ya da bakireliğini kaybettiği belirlense – bu durum ölüm cezasıyla sonuçlanırdı.

Bu ceza, öyle sertti ki, rahibeyi öldüren bir insan eliyle değil, tanrının kendisi tarafından uygulandığı düşünülürdü. Fakat ilginç olan şu ki; eğer Aclla hamile kalırsa, ama bunun onun iffetini kaybettiğine dair kesin bir kanıtı yoksa, bu durum Güneş tanrısının iradesine bağlanır.

Böylece, doğan çocuk Güneş tanrısının en sevdiği oğlu olarak ayrıcalıklı muamele görürdü. Yani, Aclla’ların hayatı, hem iffet hem de kutsallığın sembolü olarak büyük bir öneme sahipti.

Aclla: İnka İmparatorluğu’nun Kutsal Kızları ve Güneşin Seçilmiş Hizmetkârları 8

Acllahuasi: Seçilmişlerin Kutsal Evi

Aclla seçilmiş kadınları, Acllahuasi adı verilen tapınaklara kapatırlardı. Bu isim, Quechua dilinde “Aclla evini” ifade eder. Acllahuasi’ler, imparatorluğun dört bir yanına dağılmıştı ve genellikle Güneş Tapınakları’nın yakınında inşa edilirdi. Bu tapınaklar, Aclla kadınlarının kutsal görevlerini yerine getirmeleri, eğitim almaları, ilahi ritüelleri uygulamaları ve gerekli adakları sunmaları için ideal mekanlardı.

Acllahuasi’lerin yaşam alanları, aynı zamanda onların tarım ve hayvancılık faaliyetleri için de düzenlenmişti. Örneğin, “intip muyan wayrur” olarak adlandırılan seçilmişlerin Güneş bahçeleri ve “intip lama” dediğimiz, o tapınak bölgesinde yetiştirilen hayvanlar, Aclla kadınlarının toplum içindeki ekonomik ve üretken rollerini destekleyen unsurlardı.


Aclla’nın Eğitim Süreci ve Hayatları

Aclla seçiminin ardından, bu kadınlar hayatlarının büyük bir bölümünü rahibeler gözetiminde geçirirlerdi. 8-9 yaşlarında tapınmaya giren Aclla’lar, Mamacona adı verilen yaşlı rahibelerin gözetiminde yetiştirilirdi. Formasyon dönemleri genellikle 13-15 yaşına kadar sürer; bu süre zarfında, hem dini hizmetler hem de törensel görevleri yerine getirmek üzere kapsamlı bir eğitim alırlardı. Bu eğitim, atalara, tanrılara ve toprağa duyulan saygıyı pekiştirirken, aynı zamanda İnkalar arasındaki sosyal hiyerarşinin de bir garantisi olarak kabul edilirdi.

Aclla’lar, edindikleri bu özel eğitim sayesinde, imparatorluğun kutsal ritüellerinde ve dini törenlerinde aktif bir şekilde yer alırlardı. Hem Cuzco’daki İnka sarayında hem de yerel tapınaklarda, Aclla’ların rolü, halkın kutsal inançlarını ve dini mirasını canlı tutan önemli bir unsurdu. Bu yüzden seçilmiş bir Aclla’ya sahip olmak, bir ailenin ya da soylu bir topluluğun onuru sayılırdı.


Aclla ve Toplumsal Düzenin Korunması

Aclla: İnka İmparatorluğu’nun Kutsal Kızları ve Güneşin Seçilmiş Hizmetkârları 9

Akan inanışına benzer şekilde, İnka toplumunda da Aclla’lar, sadece dini ve törensel görevlerle kalmayıp, aynı zamanda toplumsal düzenin ve yönetimin korunmasında da etkili rol oynardı. İnkalar, isyankar veya asi toplulukların genç, evlenmemiş kızlarını tapınaklara alarak, bu toplulukların sisteme uyum sağlamasını hedeflerdi. Böylece, Aclla seçimi hem bir gurur, hem de bir ceza ve düzenleyici mekanizma olarak kullanılırdı.

Hani, eğer bir topluluk hükümdarlara karşı gelirse, onların genç kızlarını “seçmek” ve tapınağa kapatmak, o topluluğun asi unsurlarının cezalandırılması ve düzenin yeniden sağlanması anlamına gelirdi. Bu yöntem, toplumsal yapının korunmasında ve imparatorluğun güç dengesinin sürdürülmesinde önemli bir yer tutardı.


Son Söz: Aclla’nın Ebedi Mirası ve İnka Kültürüne Katkısı

Kısacası, Aclla—Güneş Bakireleri ya da Mamacona olarak da bilinen bu seçkin kadın dini figürleri—İnka imparatorluğunda törensel, dini, üretken ve ekonomik işlevleri olan önemli unsurlardır.

Sonuç olarak, Aclla’lar, İnka imparatorluğunun kültürel ve dini yapısının ayrılmaz bir parçası olarak, toplumsal düzenin, atalara duyulan saygının ve doğanın bereketinin simgesi olmuşlardır. Her seçilmiş Aclla, yalnızca bir kadın figürü değil, aynı zamanda kutsal bir mirası, evrenin düzenini ve toplumsal bağlılığı temsil eder. Bu öyküler, bugün dahi İnka kültürünün köklerini koruyan, geleneksel inançların ve ritüellerin modern yaşamdaki yansımalarını anlamamıza yardımcı olan eşsiz bir hazinedir.

Umarım bu yazımız, Aclla’nın öyküsünü, seçim sürecini, eğitimini, görevlerini ve İnka toplumundaki yerini keşfetmenize yardımcı olmuştur. Eski efsanelerin ve kutsal inançların ışığını içimizde yaşatmayı unutmayın; çünkü her hikaye, geçmişin bilgeliğini ve geleceğe dair umutlarımızı taşıyan zamansız bir mirastır!

Hoşça kalın millet, atalarımızın ve kutsal öykülerimizin derin anlamlarını yüreğinizde yaşatın!

Exit mobile version