Antik Mezopotamya… İnsanlık tarihinin en büyüleyici medeniyetlerinden birine ev sahipliği yapmış, nehirlerin bereketli sularıyla sulanmış, gökyüzüne uzanan zigguratlarıyla tanınan bir diyar. Bu topraklar sadece yazı, hukuk ve astronominin beşiği olmakla kalmadı, aynı zamanda sayısız tanrı ve tanrıçanın da eviydi. Bu ilahi panteonun derinliklerinde, belki de adı en çok efsunlar ve gizemli ritüellerle anılan bir tanrı yatıyordu: Asalluhi.
Onun adı, kadim sözlerin fısıltıları, kötü ruhları kovmak için yapılan ayinlerin sıçrayan suları ve insanlığın en derin korkularına şifa dağıtan dualarla yankılanır. Bu yazıda, Mezopotamya’nın bu büyülü ustasını, onun kökenlerini, yeteneklerini ve zamanla nasıl bir dönüşüm geçirdiğini keşfe çıkacağız. Hazır mısınız, Mezopotamya’nın kutsal sözleriyle büyü ustası tanrısı Asalluhi’nin dünyasına dalmaya?
Mezopotamya’nın derin zamanlarında, söz ve sesin tanrısı Asalluhi, kendine özgü ritüel dünyasının kapılarını aralayarak hüküm sürmüştür. Kuara şehrinde tapınılan bu tanrı, özellikle büyü, arındırma ve hastalıklara karşı kutsal sözlerle mücadele edilmesi alanında uzmanlaşmıştı. Sözlerini, gökten verilmiş sırlarla ören Asalluhi; babası Enki gibi bilgelik tanrısıyla birlikte çalışır, hasta ve perili ruha karşı adeta manevi bir savaş yürütürdü.
Efsanelerde, Asalluhi’nin adının ilerleyen zamanlarda Marduk ile özdeşleştiği ve onun altmış isim arasında yer aldığı kabul edilir. Bu kimlik dönüşümü, Mezopotamya inanç sisteminin dinamik ve sentezlere açık doğasını gösterir. Asalluhi’nin ritüelleri arasında, adaklar, tılsımlar, büyü tabletleri ve arındırıcı sularla gerçekleştirilen ibadetler bulunur. Bir yandan şifa veren tanrı olarak görülürken, diğer yandan da bilinmez karanlıklarla yapılan pazarlıkların gölgesinde dikkat çeker. Asalluhi miti, sözcüğüyle dünyayı şekillendiren bir tanrının izini sürer; kelime ve sesin gücünü tanrısal düzeyde ele alarak zamana karşı direnir.
Asalluhi Kimdir ve Kökeni Nedir?
Peki, bu gizemli figür Asalluhi kimdi ve efsanevi yolculuğu nerede başladı? İlk olarak Sümer pantheonunda karşımıza çıkan Asalluhi, başlangıçta bilge ve kutsal suların efendisi olan tanrı Enki’nin (Akadca Ea olarak bilinir) oğlu olarak kabul edilirdi. Bu soy bağı, onun temel kimliğini şekillendiren en önemli unsurlardan biriydi. Enki, bilgelik, büyü, zanaat ve yaratılışın tanrısıydı. Hal böyle olunca, oğlu Asalluhi’nin de benzer yeteneklerle donatılmış olması hiç şaşırtıcı değil.
Asalluhi’nin adı, “suyu arındıran” veya “suyu kutsayan” gibi anlamlara gelebilecek köklerden türemiş olabilir ki bu da onun suyla ilgili ritüellerdeki ve arındırma büyülerindeki rolüyle mükemmel bir uyum içindeydi. Sümer döneminde, genellikle şifa ve arındırma ritüallerinde ana rolü oynayan bir tanrı olarak belirginleşti. İnsanların hastalıklarını veya musibetlerini gidermek için yapılan büyülü ayinlerde, Asalluhi’den yardım dilenirdi. O, sadece bir tanrı değil, aynı zamanda şifanın ve korumanın bir sembolüydü.
İlk dönemlerde, Asalluhi’nin bağımsız bir varlık olarak daha belirgin bir tapınma gördüğünü söyleyebiliriz. Ancak Mezopotamya dinleri, tıpkı nehirleri gibi sürekli akış halindeydi. Tanrılar arasındaki ilişkiler değişir, birinin popülaritesi azalırken diğeri yükselişe geçerdi. Asalluhi’nin hikayesi de bu dinamik yapının güzel bir örneğini sunar. Onun kimliği ve tapınma şekli, zamanla Mezopotamya’nın siyasi ve kültürel değişimleriyle birlikte evrildi ve bu evrimin en dikkat çekici aşaması, daha sonra ele alacağımız Marduk ile olan bağlantısıydı. Ama gelin, önce onun sihirli yeteneklerine biraz daha yakından bakalım.
Büyü, Söz ve Sıçramış Ritüeller: Asalluhi’nin Alanı
Asalluhi, tartışmasız bir şekilde Mezopotamya panteonunun en büyük büyü ustalarından biriydi. Onun alanı, kutsal sözlerin gücüyle, incantasyonlarla ve özellikle su kullanılarak yapılan arındırıcı ritüellerle doluydu. Düşünsenize, o dönemde modern tıp henüz yokken, insanlar hastalıkları, kötü şansları veya musallat olan kötü ruhları açıklamak ve onlardan kurtulmak için ilahi yardıma başvuruyordu. İşte bu noktada Asalluhi devreye giriyordu.
Asalluhi, kötü ruhları kovma, hastalıkları iyileştirme ve insanları her türlü kötülükten koruma konusunda uzmandı. Bu yeteneklerini genellikle sözlü büyüler, yani incantasyonlar aracılığıyla kullanırdı. Bu büyüler, özenle seçilmiş kelimelerin, belirli bir ritmik akışla fısıldanması veya yüksek sesle okunmasıyla gerçekleştirilirdi. Her kelimenin, her hecenin bir gücü olduğuna inanılıyordu. Bu sözler, Asalluhi’nin ağzından çıktığında veya onun adına söylendiğinde, sıradan kelimeler olmaktan çıkar, ilahi bir kudrete bürünürdü.
Sıçramış ritüeller ise Asalluhi ile özdeşleşen bir diğer önemli uygulamaydı. Kutsal su, genellikle bir kapta tutulur ve hastalığın veya kötü ruhun olduğu düşünülen kişinin veya nesnenin üzerine serpilirdi. Bu su, sadece fiziksel kiri temizlemekle kalmaz, aynı zamanda ruhsal ve büyülü kirlenmeyi de arındırırdı. Asalluhi’nin bu ritüellerdeki rolü, suyun arındırıcı gücünü harekete geçirmek ve böylece kötülüğü uzaklaştırmaktı. Bu ritüeller, özellikle “Maqlû” ve “Šurpu” gibi büyü metinlerinde detaylıca anlatılırdı. Bu metinler, Asalluhi’nin adının sıkça geçtiği, kötü büyülerin veya musallat olan iblislerin etkisinden kurtulmak için yapılan karmaşık ayinleri içerirdi.
Onun büyüsü sadece savunma amaçlı değildi; aynı zamanda proaktif bir koruma kalkanı görevi de görürdü. Evleri, aileleri ve hatta tarlaları kötü niyetli güçlerden korumak için Asalluhi’ye başvurulurdu. Bu ayinler, sadece bir inanç meselesi değil, aynı zamanda Mezopotamya toplumunun günlük yaşamının ayrılmaz bir parçasıydı. Asalluhi, bu dünyada yaşamanın getirdiği görünmez tehlikelere karşı bir umut ışığı, bir güvenceydi.
Şehrin Tanrısı: Kuara’daki Kült Merkezi
Mezopotamya tanrıları genellikle belirli şehirlerle güçlü bağlara sahipti ve o şehrin koruyucu tanrısı olarak özel bir konuma sahipti. Asalluhi için bu şehir, antik Kuara (veya Kuar) idi. Kuara, Sümer’in güneyindeki önemli bir yerleşim yeriydi ve Asalluhi’nin ana kült merkezine ev sahipliği yapıyordu. Bir tanrının kült merkezine sahip olması, o tanrının şehir için ne kadar önemli olduğunu gösterir.
Kuara’da, Asalluhi adına inşa edilmiş tapınaklar ve ona adanmış özel alanlar bulunuyordu. Bu tapınaklar, sadece ibadet yerleri değil, aynı zamanda şehrin sosyal, ekonomik ve siyasi yaşamının da kalbiydi. Rahipler, Asalluhi adına ritüelleri yönetir, adakları kabul eder ve tanrı ile insanlar arasında aracı görevi görürlerdi. Günlük yiyecek ve içecek sunuları, tanrının iyiliğini kazanmak ve şehrin refahını sağlamak için düzenli olarak yapılırdı.
Kuara halkı, Asalluhi’yi şehrin koruyucusu, bereketin ve sağlığın kaynağı olarak görürdü. Onun lütfu olmadan, şehrin kötü ruhlar tarafından kuşatılacağına, hastalıkların yayılacağına ve ekinlerin kuruyacağına inanılırdı. Bu yüzden, Asalluhi’ye duyulan saygı ve bağlılık çok derindi. Festivaller ve özel törenler, tanrının şerefine düzenlenir, tüm şehir halkı bu kutlamalara katılarak tanrıyla olan bağlarını güçlendirirdi.
Bir şehrin tanrısı olmak, sadece o şehri korumakla kalmaz, aynı zamanda o şehrin kimliğinin de bir parçası haline gelmek anlamına geliyordu. Asalluhi, Kuara’nın ruhu, onun gücü ve onun geleceğiydi. Ancak zamanla, Mezopotamya’nın siyasi haritası değiştikçe, bazı şehirlerin önemi azaldı ve bu da doğal olarak o şehrin tanrısının popülaritesini etkiledi. Kuara ve Asalluhi’nin hikayesi de bu değişim rüzgarlarından etkilenecekti. Bu, tanrıların bile zamanın ve değişimin kaçınılmaz akışına tabi olduğunu gösteren çarpıcı bir örnektir.
Ekinsel İncantasyonlar ve Tedaviler: Asalluhi’nin Rolü
İlk başta “Ekinsel İncantasyonlar” denince akla hemen tarım ve hasat geliyor, değil mi? Ancak Asalluhi’nin ana uzmanlık alanı insan sağlığı ve refahı olduğundan, bu başlığı biraz daha geniş bir perspektiften ele almak gerekiyor. Burada “ekinsel” kelimesini, insan yaşamının “temel” veya “hayati” unsurlarına yönelik incantasyonlar ve tedaviler olarak yorumlamak daha doğru olacaktır. Çünkü Mezopotamya’da, bir insanın sağlığı, ailesinin refahı ve genel yaşam kalitesi, tıpkı ekinlerin verimliliği gibi “hayati” öneme sahipti. Asalluhi, bu “hayati” incantasyonların ve tedavilerin tartışmasız ustasıydı.
Asalluhi’nin bu alandaki rolü, çok çeşitli sağlık sorunlarına ve ruhsal sıkıntılara çare bulmak üzerine kuruluydu. Baş ağrısından karın ağrısına, ateşe, enfeksiyonlara ve hatta bilinmeyen hastalıklara kadar pek çok rahatsızlık için ona başvurulurdu. Mezopotamya tıbbı, modern bilimsel anlayışımızdan çok farklıydı. Hastalıklar genellikle kötü ruhların (demonlar), büyücülerin lanetlerinin veya tanrıların gazabının bir sonucu olarak görülürdü. Bu nedenle, tedavi de hem fiziksel hem de ruhsal ve büyülü yöntemleri içerirdi.
Asalluhi, “Ašipu” adı verilen büyücü-rahipler aracılığıyla hareket ederdi. Bu rahipler, Asalluhi’nin kutsal sözlerini ve ritüellerini kullanarak hastaları iyileştirmeye çalışırlardı. Tedavi sürecinde, hastanın üzerine su serpilmesi, bitkisel karışımların uygulanması, özel duaların okunması ve tabii ki Asalluhi’nin adının geçtiği güçlü incantasyonların tekrarlanması yer alırdı. Bu büyüler, hastalığa neden olan kötü ruhu bedenden kovmayı, laneti bozmayı veya tanrının gazabını yatıştırmayı amaçlardı.
Örneğin, bir kişinin kabuslar görmesi, sürekli kötü şans yaşaması veya açıklanamayan bir hastalıkla mücadele etmesi durumunda, Asalluhi’ye adaklar sunulur ve onun şifa dolu sözleri okunurdu. Bu incantasyonlar, sadece fiziksel acıyı dindirmekle kalmaz, aynı zamanda hastanın ruhunu da arındırarak ona iç huzuru ve iyileşme umudunu geri verirdi. Mezopotamya halkı için Asalluhi, umutsuzluğa düşüldüğünde başvurulan son çare, ilahi bir doktor ve koruyucuydu. Onun varlığı, insanların acı ve korku içinde yalnız olmadıklarına dair bir güvenceydi.
Marduk ile Özneğini Paylaşması ve Kimliğinin Evrimi
Mezopotamya pantheonunda tanrıların kimlikleri sabit değildi; zamanla değişir, gelişir ve bazen de başka tanrılarla birleşirdi. Asalluhi’nin hikayesindeki en çarpıcı dönüşümlerden biri de, kadim Babil’in baş tanrısı Marduk ile olan ilişkisiydi. Bu ilişki, Asalluhi’nin özgün kimliğinin nasıl evrildiğinin ve bazen de nasıl başka bir tanrının gölgesinde kaldığının ilginç bir örneğini sunar.
Babil’in yükselişiyle birlikte, şehrin patron tanrısı Marduk da Mezopotamya’nın en güçlü ve merkezi figürü haline geldi. “Enuma Eliş” gibi yaratılış destanlarında Marduk, kozmik düzeni yaratan, kaos canavarı Tiamat’ı yenen ve diğer tanrıları yöneten yüce bir tanrı olarak tasvir edildi. Bu yükselişle birlikte, Marduk’a diğer tanrıların yetenekleri ve özellikleri de atfedilmeye başlandı. Babil rahipleri, Marduk’un büyüklüğünü vurgulamak için, diğer tanrıların özelliklerini ona “özümseme” yoluna gittiler.
İşte tam bu noktada Asalluhi de Marduk’un güçlü çekimine kapıldı. Başlangıçta bağımsız bir tanrı olan Asalluhi, zamanla Marduk’un oğlu veya hatta Marduk’un kendisinin bir yönü, bir unvanı veya bir epiteti olarak görülmeye başlandı. Bu, Asalluhi’nin büyülü güçlerinin ve şifa yeteneklerinin Marduk’a atfedildiği anlamına geliyordu. Artık Marduk, sadece kozmik bir savaşçı ve kral değil, aynı zamanda büyü ve şifanın da ustasıydı ve bu yeteneklerini Asalluhi’den devralmıştı.
Bu durum, Asalluhi için bir tür kimlik değişimine yol açtı. Bağımsız tapınması azalırken, adının Marduk ile birlikte, genellikle “Marduk-Asalluhi” veya “Asalluhi, Marduk’un oğlu” gibi ifadelerle anılması yaygınlaştı. Bu, Marduk’un gücünü pekiştiren bir hareket iken, Asalluhi’nin bireysel tanrı olarak görünürlüğünü azalttı. Ancak bu, Asalluhi’nin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmiyordu. Aksine, onun büyü ve şifa konusundaki uzmanlığı, Marduk’un panteondaki konumunu daha da zenginleştirdi. Asalluhi, Marduk’un “büyücü” yönünü temsil eden bir güç olarak varlığını sürdürdü, ancak artık daha çok Marduk’un bir parçası olarak algılanıyordu.
Bu evrim, Mezopotamya dinlerinin esnekliğini ve siyasi güç değişimlerinin ilahi hiyerarşiyi nasıl etkilediğini gösteren büyüleyici bir örnektir. Asalluhi, kendi başına güçlü bir tanrı iken, zamanla daha büyük bir tanrının karmaşık kimliğinin bir parçası haline gelerek, Mezopotamya tarihinin bu dinamik sürecine tanıklık etmiştir.
Tapınma, Adaklar ve Asalluhi’ye Sunulan Kurbanlar
Antik Mezopotamya’da tanrıya tapınma, sadece bir inanç meselesi değil, aynı zamanda günlük yaşamın, sosyal düzenin ve kozmik dengeyi sürdürmenin ayrılmaz bir parçasıydı. Asalluhi’ye yapılan tapınma ve sunulan adaklar da bu genel çerçevede kendine yer buluyordu. Kuara’daki tapınma merkezinde veya evlerdeki küçük sunaklarda, insanlar Asalluhi’ye çeşitli şekillerde saygılarını sunarlardı.
Tapınma ritüelleri genellikle rahipler tarafından yönetilirdi. Tapınaklarda her gün belirli saatlerde, tanrı heykeli için “yemek hizmeti” verilirdi. Bu, tanrıya sembolik olarak yiyecek ve içecek sunulması anlamına geliyordu, tıpkı yaşayan bir krala hizmet eder gibi. Asalluhi’ye de, diğer tanrılar gibi, arıtılmış su, bira, şarap, yağ, ekmek, hurma gibi gıda ürünleri ve bazen de hayvan kurbanları sunulurdu. Bu sunular, tanrının iyiliğini kazanmak, onun lütfunu talep etmek ve şükranlarını sunmak amacıyla yapılırdı.
Sıradan insanlar da evlerinde özel adaklar sunabilirlerdi. Bir hastalığın şifası için, bir kabusun etkisinden kurtulmak için ya da gelecek bir tehlikeden korunmak amacıyla Asalluhi’ye küçük heykeller, değerli taşlar veya adak levhaları sunulurdu. Bu adak levhalarında genellikle tanrının adı, adak sahibinin isteği ve şükran ifadeleri yazılı olurdu. Bu, bir nevi tanrı ile kişisel bir anlaşma yapma veya bir dilek tutma şekliydi.
Ritüeller sırasında tütsü yakmak da yaygın bir uygulamaydı. Tütsünün aromatik dumanı, tanrıların hoşuna giden bir koku olarak kabul edilir ve duaların gökyüzüne ulaşmasına yardımcı olduğuna inanılırdı. Dualar ve incantasyonlar, adakların vazgeçilmez bir parçasıydı. Asalluhi’nin adı, kötü ruhları kovmak ve şifa çağırmak için sürekli olarak tekrarlanırdı. Rahipler, karmaşık ritüeller sırasında özel giysiler giyer, kutsal enstrümanlar kullanır ve ayinin her adımını titizlikle yerine getirirlerdi.
Bu tapınma pratikleri, Asalluhi’nin sadece bir varlık değil, aynı zamanda canlı, etkileşimde bulunulabilen bir güç olarak algılandığını gösterir. İnsanlar, ona sunulan adaklar ve kurbanlar aracılığıyla, dünyalarıyla kesişen ilahi bir düzene aktif olarak dahil olduklarına inanıyorlardı. Bu, antik Mezopotamyalıların hayatındaki derin dindarlığın ve tanrılarla olan kişisel ilişkilerinin bir yansımasıydı.
Antik Rüya, Kabus ve Arındırma Metinlerinde Asalluhi’nin İfadesi
Mezopotamyalılar, modern dünyada bizim algıladığımızdan çok daha farklı bir dünyaya sahipti. Onlar için dünya, görünmez güçlerin, tanrıların, ruhların ve iblislerin sürekli etkileşim halinde olduğu canlı bir yerdi. Bu bağlamda, rüyalar da sadece beynin rastgele ürünleri değil, ilahi veya iblisin mesajlarıydı. Özellikle kabuslar, kötü ruhların veya lanetlerin bir işareti olarak görülürdü. İşte bu noktada Asalluhi, rüya yorumlama ve arındırma metinlerinde kilit bir figür olarak karşımıza çıkıyordu.
Antik Mezopotamya’da, kötü rüyalar veya kabuslar, büyük bir endişe kaynağıydı. Bir kişi kötü bir rüya gördüğünde, bunun gelecekteki bir felaketin habercisi olduğuna ya da bir kötü ruhun ona musallat olduğuna inanılırdı. Bu tür durumlarda, Asalluhi’ye başvurulurdu. Rüya yorumcuları ve büyücü-rahipler (ašipu), rüyayı yorumlamak ve olası kötü sonuçlarını engellemek için Asalluhi’nin gücünü kullanırlardı. Onun adı, kabusları dağıtmak ve rüyaların getirdiği kötü etkileri temizlemek için okunurdu.
“Mezopotamya Rüya Kitabı” gibi metinlerde, belirli rüyaların anlamları ve bu rüyaların nasıl arındırılacağı detaylı bir şekilde anlatılırdı. Asalluhi, bu arındırma ritüellerinin merkezindeydi. Örneğin, bir kişi rüyasında kirli su görmüşse, bu kötü bir alamet olarak kabul edilir ve Asalluhi’nin kutsal sularla arındırma büyüsü devreye sokulurdu. Bu ritüeller, sadece rüyanın kötü etkisini gidermekle kalmaz, aynı zamanda kişinin ruhunu ve bedenini de arındırarak onu yeniden dengeye kavuştururdu.
Arındırma metinleri de Asalluhi’nin sıkça adının geçtiği başka bir edebi türdü. Bu metinler, bir kişinin günahlarından, ritüel kirliliğinden veya kötü büyülerin etkisinden nasıl arınacağını açıklayan uzun incantasyonları ve ritüel talimatlarını içerirdi. Özellikle “Maqlû” serisi gibi büyülü metinlerde, Asalluhi’den, kötü büyüleri bozması ve büyücülerin lanetlerini gönderenlere geri çevirmesi istenirdi. Onun bilgeliği ve büyülü sözleri, bu karmaşık arındırma süreçlerinin başarıyla tamamlanması için hayati önem taşıyordu.
Asalluhi’nin bu metinlerdeki ifadesi, onun Mezopotamya toplumunun zihninde ne kadar derin bir yer edindiğini gösterir. O, sadece bir tanrı değil, aynı zamanda görünmeyen tehlikelere karşı bir kalkan, kabusların karanlığını dağıtan bir ışık ve ruhsal kirlilikten arınmayı sağlayan kutsal bir güçtü. Onun adı, korkunun ve endişenin hüküm sürdüğü anlarda umut fısıltısıydı.
Mezopotamya Dininde Asalluhi’nin Mirası ve Unutulması
Her büyük medeniyetin bir yükselişi ve kaçınılmaz olarak bir de değişimi vardır. Mezopotamya’nın zengin tanrı panteonu da bu döngüden nasibini aldı. Asalluhi gibi önemli bir tanrının bile zamanla nasıl bir dönüşüm geçirdiğini ve nihayetinde nasıl unutuluşa terk edildiğini görmek, antik dinlerin karmaşık doğasını anlamak açısından oldukça öğretici.
Asalluhi’nin en büyük mirası, şüphesiz ki büyü ve şifa konusundaki uzmanlığıydı. Onun adı, binlerce yıl boyunca Mezopotamyalıların hastalıklarla, kötü ruhlarla ve kabuslarla mücadelesinde bir umut ışığı oldu. Kutsal sözlerin, arındırıcı suların ve karmaşık ritüellerin gücünü temsil etti. Enki’nin bilgelik mirasçısı olarak, insanlığa acılarını dindirme ve yaşamın zorluklarıyla başa çıkma yollarını sunan bir figürdü. Kuara’daki kült merkezi, onun ne kadar önemli bir şehir tanrısı olduğunu gösteriyordu ve sayısız adak ve ritüel, ona duyulan derin saygının kanıtıydı.
Ancak Mezopotamya’nın siyasi ve dini manzarası sürekli değişti. Babil’in yükselişiyle Marduk’un merkezi bir tanrı haline gelmesi, Asalluhi’nin kaderini de etkiledi. Daha önce de bahsettiğimiz gibi, Asalluhi’nin güçleri ve vasıfları, Marduk’a atfedildi. Bu, kısmen Marduk’un prestijini artırmak, kısmen de pan-Mezopotamya bir tanrı kimliği oluşturmak için yapılan bir dinsel senkretizmin sonucuydu. Asalluhi, Marduk’un bir yönü veya oğlu olarak varlığını sürdürse de, bağımsız bir tanrı olarak tapınması zamanla azaldı. Kendi başına bir kültün lideri olmaktan çok, Marduk’un büyücü yönünü temsil eden bir figür haline geldi.
Bu “unutulma” süreci, aslında Mezopotamya dinlerindeki esnekliğin ve adaptasyon yeteneğinin bir parçasıydı. Yeni tanrılar yükselir, eski tanrılar rollerini değiştirir veya diğerleriyle birleşirdi. Bölgedeki siyasi güç dengelerinin değişmesi, Sümer şehir devletlerinin yerini daha büyük imparatorluklara bırakması, dini pratikleri ve panteonları da etkiledi. Nihayetinde, Mezopotamya uygarlığının kendisi de tarihin tozlu sayfalarına karışırken, tanrıları da kaçınılmaz olarak insan hafızasından silindi.
Asalluhi’nin hikayesi, bize sadece bir tanrının macerasını anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda insanlığın inanç sistemlerinin ne kadar dinamik ve kırılgan olabileceğini de gösteriyor. Bugün, onun adını ve hikayesini yeniden keşfederken, antik dünyanın bilgelik ve büyü dolu derinliklerine bir kez daha saygı duruşunda bulunuyor, Mezopotamya’nın bu kadim büyü ustasının mirasını yeniden canlandırıyoruz. Onun adı, o topraklarda binlerce yıl önce fısıldanan kutsal sözlerin, yapılan şifa ritüellerinin ve büyülü bir dünyanın yankısı olarak kalmaya devam edecek.
