Jeju Adası, Güney Kore’nin güney kıyısında yer alan, volkanik kökenli eşsiz bir doğaya ve kendine özgü bir kültüre sahip bir cennettir. Bu adanın ruhani dünyasında, doğa güçleriyle iç içe geçmiş, nesilden nesile aktarılan zengin efsaneler ve inanışlar önemli bir yer tutar. Bu inanışların en merkezi figürlerinden biri de Yeongdeung Halmang‘dır. Rüzgarın ve denizin tanrıçası olarak bilinen Yeongdeung Halmang, adanın doğal döngüsünü, deniz ürünlerinin bereketini ve ada halkının geçim kaynaklarını doğrudan etkilediğine inanılan güçlü bir varlıktır. Onun yıllık ziyareti, Jeju’lular için hem bir saygı duruşu hem de gelecek için umut tazeledikleri önemli bir dönemi işaret eder.
Yeongdeung Halmang’ın Kökeni: Doğudan Gelen Deniz Tanrıçasının Efsanesi
Yeongdeung Halmang‘ın kökenine dair kesin ve tek bir anlatı olmamakla birlikte, genel inanış onun Doğu’dan (büyük olasılıkla Kore anakarasından veya daha doğudaki adalardan/denizden) geldiğidir. Efsaneye göre, o deniz yoluyla Jeju Adası’na ulaşmış ve o zamandan beri adanın koruyucu ruhi figürlerinden biri haline gelmiştir. Bazı hikayelerde, onun kendisiyle birlikte bitki tohumları ve çeşitli deniz canlılarının ruhlarını getirdiğine inanılır.
Bu, onun sadece rüzgar ve denizle değil, aynı zamanda karadaki yaşamın ve denizdeki ekosistemin bereketiyle de sıkı bir bağının olduğunu gösterir. Onun gelişi, adanın kış uykusundan uyanışını, denizlerin canlanmasını ve toprağın ekime hazırlanmasını müjdeleyen bir doğa olayına benzetilir. Bu köken efsanesi, Jeju’nun adanın doğal unsurlarına ve denizle olan derin ilişkisine verdiği önemi vurgular.
Jeju Adası’na Yıllık Ziyaret: Rüzgar ve Deniz Ürünlerinin Bereketi
Yeongdeung Halmang‘ın Jeju Adası’na yaptığı yıllık ziyaret, takvimde belirgin bir yer tutar. Genellikle ikinci Ay takvimi ayında (Miladi takvimde genellikle Şubat veya Mart sonuna denk gelir) adaya geldiğine ve yaklaşık iki hafta kaldıktan sonra ayrıldığına inanılır. Bu döneme “Yeongdeungdal” (Yeongdeung Ayı) adı verilir. Tanrıçanın gelişiyle birlikte genellikle sert rüzgarların estiği söylenir ki bu rüzgarlara “Yeongdeungbaram” denir. Bu rüzgarlar, çiftçiler için tarlaları temizleme ve hazırlama, balıkçılar için ise denizi hareketlendirme anlamı taşır.
Tanrıçanın ziyaretinin temel amacı, adaya bereket getirmektir. Onun dokunuşuyla deniz canlılarının (özellikle abalone, deniz kulağı ve çeşitli balık türleri) üremesi hızlanır ve hasat mevsimi için tohumlar bereketlenir. Ada halkı, Yeongdeung Halmang‘ın bıraktığı bu bereket sayesinde bir sonraki yılın daha verimli geçeceğine inanır. Ziyaretinin bitişi ve adadan ayrılışı ise genellikle rüzgarların sakinleşmesi ve havanın ısınmasıyla ilişkilendirilir, bu da Bahar’ın tam anlamıyla gelişimini işaret eder. Bu yıllık döngü, Yeongdeung Halmang‘ı Jeju’nun doğayla olan senkronize yaşam biçiminin merkezine yerleştirir.
Chilmeoridang Yeongdeunggut Ritüeli: Tanrıçayı Karşılama ve Uğurlama Törenleri
Yeongdeung Halmang‘a duyulan derin saygı, adada düzenlenen çeşitli ritüellerle ifade bulur. Bu ritüellerin en bilineni ve UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’nde yer alan Chilmeoridang Yeongdeunggut’tur. Jeju Şehri’ndeki Chilmeoridang tapınağında gerçekleştirilen bu kapsamlı şamanik tören (Gut), Yeongdeung Halmang‘ın adaya gelişi ve ayrılışı onuruna düzenlenir.
Ritüel, adanın ve ada halkının refahı, deniz ürünlerinin bollaşması, balıkçıların ve Haenyeo (Jeju’nun efsanevi kadın dalgıçları) kadınlarının güvenliği için tanrıçadan lütuf dilemeyi amaçlar. Törenler, genellikle adanın şamanları (sinbang) tarafından yönetilir ve müziğin, dansın, ilahilerin ve özel olarak hazırlanmış yiyecek sunularının (sangcharim) zengin bir karışımını içerir. Ritüelin iki ana bölümü vardır: Tanrıçayı karşılama (Chogye) ve onu uğurlama (Cheongbyeol).
Karşılama törenlerinde tanrıçanın gelişi için hazırlık yapılır, dilekler sunulur. Uğurlama törenlerinde ise tanrıçanın adadan ayrılışına eşlik edilir, bir sonraki yıl tekrar gelmesi için davette bulunulur ve geride bıraktığı bereket için teşekkür edilir. Chilmeoridang Yeongdeunggut, sadece dini bir uygulama değil, aynı zamanda Jeju kültürünün canlılığını ve kimliğini yansıtan önemli bir toplumsal ve sanatsal etkinliktir.
Haenyeo Kadınları ve Balıkçılar: Yeongdeung Halmang’a Adanan Dualar ve Sunular
Jeju’nun ekonomisi ve kültürü, denizle ayrılmaz bir şekilde bağlıdır. Özellikle geçimini denizden sağlayan Haenyeo kadınları ve balıkçılar için Yeongdeung Halmang özel bir öneme sahiptir. Denizde çalışan bu insanlar, rüzgarın ve dalgaların gücüne karşı savunmasızdır ve Yeongdeung Halmang‘ın bu güçleri kontrol ettiğine inanırlar. Bu nedenle, her denize açılışlarında, her dalış öncesinde veya zorlu hava koşullarıyla karşılaştıklarında dualarını ve dileklerini ona yöneltirler.
Haenyeo kadınları, oksijen tüpü kullanmadan derin sulara dalarak deniz ürünleri toplar. Bu tehlikeli meslekte güvenlikleri ve toplayacakları ürünlerin bolluğu tamamen doğanın lütfuna bağlıdır. Onlar için Yeongdeung Halmang, denizin cömertliğini bahşeden ve kendilerini tehlikelerden koruyan ana tanrıçadır. Balıkçılar da benzer şekilde, denizin bereketli olmasını, ağlarının dolu dönmesini ve fırtınalardan korunmayı dileyerek tanrıçaya sunular yaparlar.
Bu sunular genellikle pirinç, meyve, deniz yosunu gibi basit ama anlamlı öğelerden oluşur ve kıyıdaki küçük tapınaklarda veya doğrudan denize doğru gerçekleştirilen kişisel ritüellerle sunulur. Haenyeo‘ların ve balıkçıların yaşam biçimi, Yeongdeung Halmang inanışının adadaki pratik ve günlük yaşamın ne kadar içinde yer aldığının en güçlü kanıtıdır.
Yeongdeung Halmang ve Yeongdeung Harubang: Tanrıçanın Eşlikçisi ve Mitolojik İkili
Bazı Yeongdeung Halmang efsanelerinde, tanrıçanın adaya yalnız gelmediğine, yanında bir eşlikçisi olduğuna inanılır. Bu eşlikçi genellikle “Yeongdeung Harubang” olarak adlandırılır. Jeju’nun ikonik taş heykelleri olan Dol Hareubang (Taş Dede) ile karıştırılmamalıdır, ancak mitolojik olarak benzer koruyucu veya eşlikçi rolleri paylaştıkları düşünülür. Yeongdeung Harubang, genellikle tanrıçanın kocası, kardeşi veya sadık bir hizmetkarı olarak tasvir edilir. Onun görevi, Yeongdeung Halmang‘ın yolculuğunda ona eşlik etmek, onu dış tehlikelerden korumak ve adaya getirdiği bereketin dağıtımına yardımcı olmaktır.
Bazı anlatılarda, Yeongdeung Halmang‘ın yanında “Yeongdeung Jagi” adında küçük bir çocukla geldiği de söylenir. Bu çocuk, tanrıçanın getirdiği tohumları veya deniz yaşamının larvalarını temsil edebilir. Yeongdeung Harubang ve diğer olası eşlikçiler, Yeongdeung Halmang figürünün etrafındaki mitolojik anlatıyı zenginleştirir ve tanrıçanın tek başına bir güç değil, aynı zamanda bir yolculuğun ve bir sürecin parçası olduğunu gösterir. Bu ikili veya üçlü figürler, adanın ruhani peyzajında birlikte anılır ve tanrıçanın gücünün farklı yönlerini veya onunla ilişkilendirilen diğer ruhani varlıkları temsil eder.
Jeju’nun Doğal Döngüsünde Tanrıçanın Rolü: Deniz Ürünleri ve Tarımın Yenilenmesi
Yeongdeung Halmang’ın adaya yıllık ziyareti, Jeju’nun doğal döngüsüyle mükemmel bir uyum içindedir ve bu döngünün can damarlarından biri olarak görülür. Onun ikinci Ay ayındaki gelişi, kışın sonu ve ilkbaharın başlangıcına denk gelir. Bu, doğanın uyanmaya başladığı, denizin sıcaklığının artmaya başladığı ve karadaki bitkilerin yeniden yeşermeye hazırlandığı bir zamandır.
Tanrıçanın getirdiği rüzgarların (Yeongdeungbaram) toprağı havalandırdığına ve ekim için hazırladığına inanılır. Aynı zamanda, onun denizi ziyaret etmesiyle deniz canlılarının üreme döngülerinin hızlandığı ve ilkbahar ve yaz aylarında bol miktarda deniz ürünü elde edileceği umudu yeşerir.
Yeongdeung Halmang, bu anlamda hem denizdeki hem de karadaki yaşamın yenilenmesinin ve bereketinin garantörü olarak görülür. Onun lütfu, adada hem tarımdan hem de balıkçılıktan geçim sağlayan insanlar için hayati derecede önemlidir. Tanrıçaya adanan ritüeller ve inanışlar, ada halkının doğa ile kurduğu derin bağın, doğal kaynaklara duyduğu saygının ve bu kaynakların sürdürülebilirliği için duyduğu endişenin bir yansımasıdır. O, sadece mitolojik bir figür değil, aynı zamanda Jeju’nun ekolojik dengesindeki ruhani bir semboldür.
Sonuç
Yeongdeung Halmang, Jeju Adası’nın kültürel kimliğinin ve ruhani peyzajının temel taşlarından biridir. Rüzgar ve deniz tanrıçası olarak, adanın en hayati doğal unsurlarıyla doğrudan ilişkilidir ve ada halkının geçim kaynakları, güvenliği ve refahı üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğuna inanılır. Yıllık ziyareti, Chilmeoridang Yeongdeunggut gibi görkemli ritüellerle karşılanan ve uğurlanan, ada halkının doğayla olan derin bağını ve ona duyduğu saygıyı pekiştiren önemli bir olaydır.
Haenyeo kadınlarından balıkçılara, çiftçilerden sıradan ada sakinlerine kadar herkes için Yeongdeung Halmang, yaşam döngüsünün ve bereketin kaynağıdır. Onunla ilişkilendirilen efsaneler, ritüeller ve semboller (Yeongdeung Harubang gibi), Jeju’nun zengin şamanik geçmişini ve doğa merkezli dünya görüşünü gelecek nesillere taşımaktadır.
Modernleşmenin hızla ilerlemesine rağmen, Yeongdeung Halmang ve ona duyulan inanış, Jeju Adası’nın ruhunda yaşamaya devam etmekte, adanın eşsiz kimliğini korumasına yardımcı olmakta ve ada halkının doğayla olan kopmaz bağını hatırlatmaktadır. O, sadece rüzgarın ve denizin tanrıçası değil, aynı zamanda Jeju’nun kalbinin atışıdır.
