Türk Halk Kültüründe Simgeler Sayılar ve Renkler

Mitoloji, insanların dünyayı anlamlandırmak için kullandığı en güçlü araçlardan biridir. Bu anlamlandırma sürecinde, sayılar ve renkler gibi sembollerin rolü oldukça büyüktür. Türk mitolojisinde de bu sembollerin derin anlamları ve önemi vardır. Sayılar, renkler ve diğer semboller, Türk kültüründe önemli bir yer tutar ve çeşitli anlamlarla ilişkilendirilir.

Sayılar: Mitolojinin Temel Taşları

Türk mitolojisinde sayılar, kutsal bir öneme sahiptir ve çeşitli inanç sistemlerinde belirli rakamların özel anlamları vardır.

Türk kültüründe değişik sayılara çok fazla ve çeşitli anlamlar yüklemek yerine, birkaç rakam veya sayı dizisi üzerinde odaklanılmıştır.

• Türkler’de kutsal rakam Dokuz’dur. Dokuz boyları vardır. 9, 19, 90, 99, 900 şeklinde bir sıralama önem kazanır. Türkler Tanrıyı/Göğü dokuz defa selamlarlar. Türklerin yer altı Tanrıları dokuz tanedir. İslam dininde Allah(c.c)’ın 99 ismi olduğu anlayışı bu yaklaşımla büyük bir uyum göstermiştir.
• Moğollarda ise Sekiz rakamı kutsaldır ve sekiz boyları vardır. 8, 18, 80, 88, 800 şeklinde bir sıralamaya önem verirler. Moğollar Tanrıyı/Göğü sekiz defa selamlarlar. Moğolların yer altı tanrıları sekiz tanedir. Yaşam Ağacının sekiz gölgesi vardır. Sargay Han’ın kendisine bağlı 88 Tanrısı vardır.
• Yedi rakamı İslamiyet’in kutsal rakamıdır. İslamın etkisiyle Türk kültürüne gelmiş ve kutsallaşmıştır. Bu nedenle 7, 17, 70, 77, 700 şeklindeki bir sıralama da zaman zaman ön plana çıkmıştır. İslam inancında gök 7 katlıdır. Örneğin Türkiye Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanlığı sancağında yer alan fors simgesinde 16 eski devleti simgeleyen küçük ve ortadaki büyük yıldızla (güneşle) birlikte toplam 17 yıldız vardır.

Moğollarda güneyde 99, kuzeyde 77 tanrı vardır. Ayrıca batıda 55, doğuda 44 Tanrı olduğu kabul edilir.

Dokuz: Kutsal Bir Sayı

Türkler için dokuz, kutsal bir sayıdır. Birçok kültürde olduğu gibi, Türk mitolojisinde de dokuz önemli bir yer tutar. Dokuz, Tanrıyı/Göğü selamlamanın bir sembolü olarak kabul edilir ve Türklerin yer altı tanrılarının dokuz tanesi olduğuna inanılır. İslam inancında da Allah’ın 99 ismi olduğu düşüncesiyle dokuzun önemi büyük bir uyum içerisindedir.

Sekiz: Moğolların Kutsal Rakamı

Moğollar için ise sekiz kutsal bir rakamdır. Sekiz, Tanrıyı/Göğü selamlamanın sembolü olarak kabul edilir ve Moğolların yaşam ağacının sekiz gölgesi olduğuna inanılır. Ayrıca, Moğol lideri Sargay Han’ın kendisine bağlı 88 tanrısı olduğu söylenir.

Yedi: İslamiyet’in Etkisi

İslamiyet’in etkisiyle Türk kültüründe yedi de kutsal bir sayı haline gelmiştir. Gökyüzünün yedi katlı olduğuna inanılır ve bu sayı, Türk mitolojisinde de önemli bir rol oynar. Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanlığı sancağında 16 eski devleti temsil eden küçük ve ortadaki büyük yıldızla birlikte toplam 17 yıldız bulunur.

Renkler: Anlamların Yansıması

Türk mitolojisinde renkler de büyük bir öneme sahiptir ve çeşitli anlamlarla ilişkilendirilir.

Türk kültüründe renkler değişik içeriklerle bağlantılandırılmıştır. Yönler, çadırlar, başörtüleri hep değişik renklerle ilişkili olarak görülmüştür. Çadırlar ve başörtüleri farklı renklerde farklı anlamlara gelir. Ala veya Alaca kavramı karışık renkleri ifâde ettiği gibi kötü alışkanlığı olan insanları, kötü huyları ve kötü hastalıkları da anlatmak için mecazen kullanılır. Başlıca renkler şöyle sıralanabilir:

Akça Renk: Soyluluk ve Temizlik

Akça renk, Türk mitolojisinde soyluluk, temizlik ve saflığı simgeler. Aynı zamanda devleti ve merkezi otoriteyi vurgular. Doğu yönüyle ilişkilendirilir ve ışığıyla yaşamı çağrıştırır.

Gökçe Renk: Özgürlük ve Enginlik

Gökçe renk, kutsallığı, özgürlüğü ve enginliği simgeler. Batı yönüyle ilişkilendirilir ve güveni ve inancı çağrıştırır. Bağımsızlığı ve sonsuzluğu vurgular.

Kızıl Renk: Değişim ve Şiddet

Kızıl renk, Türk mitolojisinde değişimi, şiddeti ve kanı simgeler. Güney yönüyle ilişkilendirilir ve ergenliği ve bayrağı vurgular. Aynı zamanda kızgınlığı ve intikamı çağrıştırır.

Kara Renk: Kötülük ve Felaket

Kara renk, kötülüğü, felaketi ve gücü simgeler. Kuzey yönüyle ilişkilendirilir ve karanlığıyla ölümü çağrıştırır. Otoriteyi ve baskıyı vurgular.

Sarı Renk: Zayıflık ve Bağımlılık

Sarı renk, hastalığı, zayıflığı ve bağımlılığı simgeler. Orta yönüyle ilişkilendirilir ve ikiyüzlülüğü ve ihaneti çağrıştırır. Aynı zamanda merkeziyeti ve birlikteliği vurgular.

Yeşil Renk: Doğa ve Diriliş

Yeşil renk, doğumu, doğayı ve gençliği simgeler. Doğa ve dirilişle ilişkilendirilir ve ölümsüzlüğü çağrıştırır. İslam inancıyla birlikte önemi artmıştır.

Boz Renk: Görev ve Doğruluk

Boz renk, görevi, bağlılığı ve doğruluğu simgeler. Deneyim ve olgunlukla ilişkilendirilir ve düzeni ve huzuru çağrıştırır.

Türk mitolojisinde sayılar ve renkler, kültürün temel taşlarından biridir ve derin anlamlarıyla insanların dünyayı anlamlandırma sürecine önemli katkılarda bulunur. Bu semboller, mitolojinin zengin dokusunu oluşturan unsurlardan sadece birkaçıdır ve kültürün derinliklerindeki gizemleri anlamak için daima keşfedilmeyi beklerler.

Diğer Renklerin Anlamları

Türk mitolojisinde birçok renk, özel anlamlarla ilişkilendirilir ve kültürel sembollerin derinliklerinde gizli anlamları barındırır.

Kara Renk: Siyahın Derin Anlamları

Kara renk, Türk mitolojisinde karanlığı, yalnızlığı ve gücü simgeler. Siyah, aynı zamanda felaketi ve ölümü çağrıştırır. Kuzey yönüyle ilişkilendirilen kara, otoriteyi ve baskıyı vurgular. Türk mitolojisinde kara renk, derin ve karmaşık anlamlarla doludur ve kültürün önemli bir parçasını oluşturur.

Sarı Renk: Güneşin Işığı ve Bağımlılığın Sembolü

Sarı renk, Türk mitolojisinde güneşin ışığını ve enerjisini simgeler. Ancak aynı zamanda hastalığı, zayıflığı ve bağımlılığı da temsil eder. Sarı, ikiyüzlülüğü ve ihaneti çağrıştırırken, merkeziyeti ve birlikteliği vurgular. Orta yönüyle ilişkilendirilen sarı, Türk mitolojisinde önemli bir renk olarak kabul edilir ve insanların dünya görüşlerinde derin izler bırakır.

Yeşil Renk: Doğanın Bereketi ve Dirilişin Sembolü

Yeşil renk, Türk mitolojisinde doğanın bereketini ve dirilişini simgeler. Doğa ve yeşillikle ilişkilendirilen yeşil, ölümsüzlüğü ve dirilişi çağrıştırır. İslam inancıyla birlikte önemi artan yeşil, Türk kültüründe önemli bir yer tutar ve insanların doğaya olan bağlılığını ve saygısını yansıtır.

Boz Renk: Deneyim ve Olgunluğun İfadesi

Boz renk, Türk mitolojisinde deneyimi ve olgunluğu simgeler. Görevi ve bağlılığı vurgular ve düzeni ve huzuru çağrıştırır. Boz, yaşlılığı ve bilgeliği temsil eder ve kültürün önemli bir sembolüdür. Türk mitolojisinde boz renk, derin anlamları ve gizemleriyle insanların dünya görüşlerini şekillendirir ve kültürel mirasın zenginliğini yansıtır.

Türk mitolojisindeki renklerin derin anlamları ve sembolik önemi, kültürün temel taşlarından birini oluşturur. Bu renkler, insanların dünya görüşlerini şekillendiren ve kültürel kimliklerini yansıtan önemli sembollerdir. Her bir renk, kendine özgü bir anlam taşır ve mitolojinin zengin dokusuna katkıda bulunur. Bu renklerin derinliklerinde yatan gizemleri keşfetmek, Türk mitolojisinin heyecan verici bir yolculuğudur ve her zaman yeni keşiflere hazır olmalıyız.

Simge – Sembol: Anlamların Derin Yansımaları

Türk mitolojisinde, semboller yaşamın ve evrenin derin anlamlarını taşır. Bu semboller, insanların dünyayı anlamlandırma sürecinde önemli bir role sahiptir ve kültürün temel taşlarını oluşturur. İşte Türk mitolojisindeki bazı önemli semboller ve onların derin yansımaları:

Gök: Türk mitolojisinde gök, kutsallığın ve sonsuzluğun sembolüdür. Göğün enginliği, insanların hayal gücünü ve özgürlük arayışını temsil eder. Aynı zamanda gök, ilahi güçlerin ve yaratılışın kaynağı olarak kabul edilir. Türk kültüründe gök, insanların ruhsal ve fiziksel varoluşunun merkezi bir unsuru olarak görülür.

Ateş: Ateş, Türk mitolojisinde yaşamın ve enerjinin kaynağıdır. Ateşin gücü, insanların hayatlarını aydınlatır ve korur. Aynı zamanda ateş, bilgi ve bilgelik ile ilişkilendirilir ve insanların ruhsal aydınlanmasını simgeler. Türk kültüründe ateş, insanların gücünü ve dayanıklılığını temsil eder ve yaşamın devamını sağlayan önemli bir semboldür.

Kurt: Kurt, Türk mitolojisinde gücün, sadakatin ve cesaretin sembolüdür. Kurtlar, Türk kültüründe kutsal hayvanlar olarak kabul edilir ve insanların koruyucu ruhu olarak görülür. Aynı zamanda kurtlar, doğanın gücünü ve dengesini temsil eder ve insanların doğayla olan bağını yansıtır. Kurtlar, Türk mitolojisinde önemli bir yer tutar ve insanların ruhsal ve fiziksel varlıklarını koruyan güçlü sembollerdir.

Güneş: Güneş, Türk mitolojisinde yaşamın ve ışığın kaynağıdır. Güneşin parlaklığı, insanların umutlarını ve geleceklerini temsil eder. Aynı zamanda güneş, bilgeliğin ve aydınlanmanın sembolü olarak kabul edilir ve insanların ruhsal yolculuğunu yansıtır. Türk kültüründe güneş, insanların yaşamlarını aydınlatan ve onlara ilham veren önemli bir semboldür.

Ağaç: Ağaç, Türk mitolojisinde yaşamın ve büyümenin sembolüdür. Ağaçların kökleri, insanların geçmişlerini ve köklerini temsil ederken, dalları ise geleceğe olan umutları ve hayalleri simgeler. Ağaçlar, doğanın gücünü ve dengesini yansıtır ve insanların doğayla olan bağını güçlendirir. Türk kültüründe ağaçlar, insanların yaşamlarını destekleyen ve onlara yaşam enerjisi veren önemli sembollerdir.

Türk mitolojisindeki bu semboller, insanların dünyayı anlamlandırma ve ruhsal olarak büyüme süreçlerinde önemli bir rol oynar. Her bir sembol, derin anlamlar taşır ve insanların yaşamlarını zenginleştirir. Bu sembollerin derinliklerinde yatan gizemleri keşfetmek, Türk mitolojisinin heyecan verici bir yolculuğudur ve insanların ruhsal ve fiziksel varoluşlarını daha iyi anlamalarına yardımcı olur.