Sami mitolojisi, beyaz çöllerden fısıldayan Kuzey’in ruhani atlası gibidir: her tanrı, her ruh, bir doğa parçasını ve topluluğu temsil eder. Noaidi, ritmiyle ruhları çağıran şaman figürü olarak öne çıkar; onun davulu Sami evreninin kapılarını aralar. Kozmosta Radien-Attje, eşi ve çocuklarıyla kozmik bir aile düzlemi oluşturur. Beaivi, Güneş Tanrıçası olarak ışığı, sağlığı ve baharı getirirken, Horagalles gök gürültüsü ve adalet sembolüdür; elinde bir balyoz taşır, gökyüzünü şekillendirir. Yaz rüzgârlarını kontrol eden Bieggolmai’nın iki küreği, doğadaki ritmi yönlendirir.
Maderakka ve kızları gibi Akka-tanrıçalar, doğumdan çocukluğa uzanan dişil gücü temsil eder. Vasa gibi yer ve su ruhları, avcının ve doğa insanının iç sesi gibidir. Atalara gösterilen saygı, animizme dayanan doğa anlayışı ve şamanik ritüeller, Sami mitolojisini zamana meydan okur hale getirir. Bugün dahi Sami topluluklarında bu ritüeller ve anlatılar yaşamaya devam eder; kaybolmayan bir gelenek olarak dilde, ritüelde ve doğaya bakışta yankılanır.
Kuzey Avrupa’nın ucu bucağı olmayan tundraları, buzla kaplı gölleri ve el değmemiş ormanları, dünyanın en eşsiz yerli halklarından biri olan Samilere ev sahipliği yapar. Binlerce yıldır bu zorlu coğrafyada yaşam mücadelesi veren Samiler, doğayla iç içe, derin bir saygı ve uyum içinde şekillenmiş zengin bir kültüre ve bu kültürün kalbinde atan bir inanç sistemine sahiptirler: Sami Mitolojisi. Bu mitoloji, sadece tanrılar ve ruhlar hakkında hikayelerden ibaret değildir; aynı zamanda yaşam felsefelerinin, ahlaki değerlerinin ve evrenle olan benzersiz ilişkilerinin bir yansımasıdır.
Sami mitolojisi, Hıristiyanlığın bölgeye gelişiyle birlikte büyük baskılara maruz kalmış olsa da, sözlü geleneğin, özellikle de joik adı verilen geleneksel şarkıların ve şamanik uygulamaların gücüyle günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Bu inanç sistemi, doğanın her bir unsurunun canlı ve ruh sahibi olduğuna inanan animistik bir dünya görüşü üzerine inşa edilmiştir. Dağlardan nehirlere, ağaçlardan hayvanlara kadar her şeyin kendi ruhu vardır ve insanlarla etkileşim halindedir. Bu derin bağlantı, Sápmi olarak bilinen geleneksel Sami topraklarındaki yaşamın her yönünü belirler.
Noaidi ve Şamanizm: Ruhlarla Bağ Kurmanın Kadim Yolu
Sami toplumunun ruhsal ve toplumsal yaşamının merkezinde Noaidi adı verilen şamanlar yer almıştır. Noaidi, sıradan insanlar ile ruhlar dünyası arasında köprü vazifesi gören, toplumun en saygın ve güçlü figürlerinden biriydi. Onlar sadece birer şifacı değil, aynı zamanda gelecekten haber veren kâhinler, kayıp eşyaları bulan rehberler, avın bereketini sağlayan aracılar ve tehlikeli ruhlara karşı toplumu koruyan savaşçılardı.
Noaidilerin gücü, özellikle transa geçme yeteneklerinde yatıyordu. Bu trans hallerine genellikle goavddis adı verilen özel bir şaman davulu eşlik ederdi. Davulun ritmik vuruşları ve joik adı verilen büyülü şarkılar, Noaidinin ruhsal yolculuğuna çıkmasını sağlardı. Bu yolculuklar sırasında Noaidi, ruhlar dünyasına dalar, atalarla iletişim kurar, hastalıkların nedenlerini araştırır veya avlanacak hayvanların yerini öğrenirdi. Davulun yüzeyindeki semboller, Noaidinin kozmosu ve ruhsal haritaları okumasını kolaylaştıran birer rehberdi.
Hastalıklar genellikle kötü ruhların veya kaybolmuş ruh parçalarının neden olduğu düşünülürdü. Noaidi, şifa ritüellerinde bu kötü ruhları kovmak veya kaybolmuş ruh parçalarını geri getirmek için özel bitkiler, dualar ve davulu kullanırdı. Aynı zamanda toplumdaki anlaşmazlıkları çözmek veya kritik kararlar almak için de Noaidinin bilgeliğine başvurulurdu. Onlar sadece ruhsal liderler değil, aynı zamanda toplumun devamlılığını sağlayan bilgelik ve denge kaynaklarıydı. Hıristiyanlık ile birlikte Noaidiler “büyücü” ilan edilmiş ve ağır baskılara maruz kalmış, hatta öldürülmüş olsalar da, onların bilgisi ve mirası Sami kültürünün derinliklerinde yaşamaya devam etmiştir.
Radien-Attje Ailesi: Kozmik Aile Yapısı
Sami mitolojisinin panteonunun zirvesinde, varoluşun en yüce güçlerini temsil eden Radien-Attje Ailesi bulunur. Bu aile, Sami kozmolojisinin ana omurgasını oluşturur ve evrenin yaratılışını, yaşamın döngüsünü ve kaderin dokusunu belirler.
- Radien-Attje (Yaratıcı Baba): Evrenin en yüce varlığı, “Yaratıcı Baba” veya “Yaratıcı Efendi” olarak bilinir. O, her şeyin başlangıcıdır, evreni tasarlayan ve varlığa getiren soyut ve uzak bir güçtür. Genellikle pasif bir yaratıcı olarak tasvir edilir; evreni yaratır ancak doğrudan günlük olaylara müdahale etmez. Daha çok bir mimar gibi, evrenin temel kurallarını ve düzenini belirler.
- Radien-Akka (Yaratıcı Anne): Radien-Attje’nin eşi, “Yaratıcı Anne” veya “Yaşam Veren Anne” olarak bilinir. Radien-Attje kozmik planı tasarlarken, Radien-Akka bu planı gerçeğe dönüştüren, yaşamı ve canlı varlıkları yaratan aktif prensiptir. Tüm yaşamın kaynağı, yaratılışın dişil enerjisi olarak kabul edilir. İnsanlar ve hayvanlar da dahil olmak üzere tüm canlıların doğuşunda onun parmağı vardır.
- Radien-Kiedde (Yaratıcı Oğul): Radien-Attje ve Radien-Akka’nın oğludur. Babasından gücü ve bilgeliği miras alır. Genellikle insanlığın kaderiyle daha yakından ilişkili olan, insanlara şans ve rehberlik bahşeden bir figürdür. Kimi zaman yeni doğan bebeklere ruhlarını üfleyen tanrı olarak da geçer.
- Radien-Neida (Yaratıcı Kız): Radien-Attje ve Radien-Akka’nın kızıdır. Gün doğumu ve ilk ışıkla ilişkilendirilir. Genellikle güzellik, saflık ve gençlik sembolüdür. Sami mitolojisindeki bu dörtlü, evrenin sürekliliğini, yaratılışın döngüsel doğasını ve yaşamın kutsallığını vurgular. Onlar, Samilerin evrene ve kendi varoluşlarına dair derin anlayışlarını temsil ederler.
Beaivi: Işığın, Baharın ve Akıl Tanrıçası
Kuzeyin uzun ve karanlık kışları, ışığın ve sıcaklığın değerini çok iyi öğretmiştir Samilere. Bu nedenle, Sami panteonunda en kutsal ve saygı duyulan tanrıçalardan biri Beaivi‘dir; yani Güneş Tanrıçası. Beaivi, sadece ışığın ve ısının kaynağı değil, aynı zamanda yaşamın, yeniden doğuşun ve sağlığın somutlaşmış halidir.
Beaivi’nin dönüşü, Sami halkı için kışın bitişini, baharın gelişini ve doğanın uyanışını müjdeler. Ren geyiği sürülerinin migrationsu, otlakların yeşermesi ve buzların çözülmesi gibi hayati döngüler, doğrudan Beaivi’nin gücüyle ilişkilendirilir. O, sadece fiziksel aydınlığı değil, aynı zamanda zihinsel açıklığı ve iyi akli sağlığı da temsil eder. Sarı ve açık renkler onunla özdeşleşmiştir.
Beaivi’ye yapılan ibadetler ve ritüeller, genellikle kış gündönümü ve bahar ekinoksu gibi önemli olaylarda yoğunlaşırdı. Kurbanlar, genellikle ren geyiği boynuzları veya yağı şeklinde, güneşe doğru çevrilmiş sunaklara bırakılırdı. Genellikle güneşi temsil eden sarı veya beyaz renkte kumaşlar giyilirdi. Hastalıklardan kurtulmak, çocuk sahibi olmak veya ren geyiği sürülerinin bereketini artırmak için ona yakarışlarda bulunulurdu. Beaivi, Samilerin hayatta kalması için vazgeçilmez bir güçtür, çünkü o hem bedensel hem de ruhsal refahı sağlayan yaşamın ta kendisidir.
Horagalles: Gökyüzü, Şimşek ve Adaletin Efendisi
Sami mitolojisinde gökyüzünün, fırtınaların ve adaletin güçlü efendisi Horagalles (kimi zaman Tiermes veya Aijeke olarak da bilinir), panteonun en korkulan aynı zamanda en saygı duyulan figürlerinden biridir. Onun gücü, kuzeyin değişken ve çetin doğasını yansıtır.
Horagalles, elinde genellikle bir çekiç veya balta tutan, sakallı ve heybetli bir adam olarak tasvir edilir. Gökyüzünde araba benzeri bir araçla dolaşır ve çekiçini savurduğunda şimşekler çakar, gök gürültüsü duyulur. Onun kontrolündeki fırtınalar, hem yıkıcı olabilir (özellikle ren geyiği sürülerine zarar verebilir) hem de hayat veren yağmurlar getirebilir. Bu ikili doğası, onun gücünün belirsizliğini ve büyüklüğünü vurgular.
Horagalles’in en önemli görevlerinden biri, kötü ruhlara ve yeraltı dünyasının yaratıklarına karşı koruma sağlamaktır. Şimşekleri, karanlık güçleri ve zararlı varlıkları uzaklaştıran göksel bir silahtır. Bu nedenle, Sami halkı özellikle tehlikeli ormanlarda veya dağlarda seyahat ederken Horagalles’in korumasını arardı. Ayrıca, adaletle de ilişkilendirilir ve yeminlerin bozulması veya haksızlık yapılması durumunda cezalandırıcı bir güçtür. Ren geyiği sürülerinin sağlığı ve refahı da onun sorumluluğundadır; doğru zamanda yağmur ve otlaklara erişim sağlaması beklenir. Horagalles’e adanmış sunaklar genellikle ren geyiği boynuzları veya ahşap heykellerle süslenir ve ona saygı göstermek için kurbanlar sunulurdu.
Bieggolmai: Rüzgârların Ustası
Kuzeyin iklimi, rüzgârların yönüne ve şiddetine göre büyük ölçüde değişir. Bu nedenle, Sami mitolojisinde rüzgârların ustası olan tanrı Bieggolmai‘nin (Rüzgâr Adam) önemi büyüktür. O, kuzeyin sert ikliminde yaşamın devamlılığı için hayati bir rol oynar.
Bieggolmai, genellikle elinde bir “rüzgâr küreği” veya “rüzgâr borusu” tutan, veya bir “rüzgâr çuvalı” (gievrre) taşıyan yaşlı bir adam olarak tasvir edilir. Bu nesnelerle rüzgârları kontrol eder; fırtınaları çağırabilir veya dindirebilir, kar fırtınalarını getirebilir veya ılıman esintilerle baharı müjdeleyebilir. Ren geyiği çobanları, avcılar ve balıkçılar için onun ruh hali hayati önem taşır. Fırtınalar sürleri dağıtabilir, avı imkânsız hale getirebilir veya buzlu sularda tehlikeye yol açabilirken, uygun rüzgârlar avın bereketini artırabilir ve seyahati kolaylaştırabilir.
Sami halkı, Bieggolmai’ye saygı duyar ve onunla iyi geçinmeye çalışırdı. Av öncesinde veya uzun bir yolculuğa çıkmadan önce ona dilekler sunulurdu. Kimi zaman, belirli bir yönden esen rüzgârın istenmesi durumunda, rüzgârın geldiği yöne doğru bir yüzük veya madeni para fırlatılması gibi ritüeller de yapılırdı. Bieggolmai’nin öngörülemezliği, Sami yaşamının zorlu gerçekliğini yansıtır; doğanın her zaman kontrol edilemeyecek bir güç olduğunu ve onunla uyum içinde yaşamanın önemini hatırlatır.
Akka-Tanrıçalar: Bereket, Doğum ve Kader
Sami mitolojisinde, özellikle kadınların ve çocukların refahından sorumlu olan, günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan bir grup ana tanrıça olan Akka-Tanrıçalar bulunur. Bu tanrıçalar, bereket, doğum, koruma ve kader gibi temel yaşam alanlarına hükmeder. Onlar, Samilerin geleneksel evlerinde, yani kota veya lavvu‘larda, ailelerin kalplerinde ve kadınların ritüellerinde merkezi bir konuma sahiptir.
- Sáráhkká: Akka-Tanrıçaların en önemlilerinden biridir. O, özellikle hamilelik, doğum, kadın ve çocuk sağlığıyla ilişkilendirilir. Hamile kadınlar doğum yaparken Sáráhkká’dan yardım diler, ona kurbanlar sunarlardı. Yeni doğan bebeklerin ruhlarını koruyan ve onlara yaşam gücü veren tanrıça olarak kabul edilirdi. Doğumdan sonra, kadınlar geleneksel olarak Sáráhkká’ya teşekkür etmek için özel bir içki (genellikle bira veya şarap karışımı) sunarlardı. Onun kutsal alanı, genellikle çadırın arkasında, ocağın altından geçen kutsal bir alandı.
- Uksáhkká: Adı “Kapı Ailesi” veya “Kapı Tanrıçası” anlamına gelir. O, çadırın veya evin kapısının hemen altında yaşar ve içeri giren her şeyi denetlerdi. Çocukların ev içinde güvende olmasını sağlar, kötü ruhların veya tehlikelerin içeri girmesini engellerdi. Uksáhkká’ya yapılan adaklar genellikle kapı girişine yakın bir yere bırakılırdı. Yeni doğan bebekler genellikle onun koruması altına alınır ve adları ilk kez onun huzurunda anılırdı.
- Juoksáhkká: “Yay Ailesi” veya “Yay Tanrıçası” olarak bilinir. Sáráhkká’dan farklı olarak, Juoksáhkká erkek çocuklarla daha yakından ilişkilidir. Rahimdeki çocuğun cinsiyetini erkek olarak değiştirebilen veya erkek çocukların sağlıklı büyümesini ve av yetenekleri geliştirmesini sağlayan bir tanrıça olduğuna inanılırdı. Erkek çocukların iyi avcılar olması ve güçlü savaşçılar olmaları için ona yakarılırdı.
Bu üç Akka-Tanrıça, Sami toplumunda kadınların ve ailelerin yaşam güvencesini oluşturan, görünmez ama sürekli varlıklarıyla günlük yaşamı koruyan ve besleyen güçlü figürlerdir. Onlar sayesinde Sami halkı, zorlu koşullara rağmen nesillerini devam ettirebildiğine inanır.
Vasa ve Diğer Doğa Ruhları
Sami mitolojisinin kalbinde yatan animistik dünya görüşü, Vasa ve diğer sayısız doğa ruhu aracılığıyla somutlaşır. Sami inancına göre, dağlardan nehirlere, ağaçlardan taşlara, hatta av hayvanlarına kadar doğanın her bir unsuru kendi ruhuna ve bilincine sahiptir. Bu ruhlar, insan yaşamını doğrudan etkileyebilir; onlara saygı göstermek ve onlarla uyum içinde yaşamak hayatta kalmanın anahtarıdır.
Vasa (Ren Geyiği Ruhu): Sami halkının yaşamında ren geyiği merkezi bir yer tutar. Bu nedenle, ren geyiğinin ruhu veya “Vasa”, en önemli doğa ruhlarından biridir. Vasa, geyiğin avlanmadan önce ruhsal olarak avcıya sunulmasını, avın bereketli olmasını ve sürünün devamlılığını sağlar. Ren geyiği avlanırken, hayvanın ruhuna saygı göstermek ve avlanma ritüellerini doğru yapmak çok önemlidir; aksi takdirde, Vasa öfkelenir ve bir daha o avcıya kendisini vermezdi. Bu, Sami’nin ren geyiği ile olan derin ve karşılıklı saygıya dayalı ilişkisini gösterir.
Diğer önemli doğa ruhları şunlardır:
- Maahiset: Genellikle yer altında veya kaya yarıklarında yaşayan, küçük ve görünmez varlıklardır. Kimi zaman insanlara yardım ederler (örneğin kaybolanları bulmalarına yardımcı olabilirler), kimi zaman da yaramazlık yaparlar. Onlara saygı göstermek ve yaşadıkları yerlere rahatsızlık vermemek önemlidir. Sami halkı, Maahiset’in yaşadığına inanılan yerlerde yüksek sesle konuşmaktan veya rahatsız edici eylemlerden kaçınırdı.
- Sieidit: Kutsal taşlar, ağaçlar, göller veya dağlar gibi doğal oluşumlara verilen addır. Bu sieidit’ler, ruhların ikamet ettiği veya ruhların gücünün yoğunlaştığı yerler olarak kabul edilirdi. Genellikle av şansını artırmak, hastalıktan korunmak veya genel refah sağlamak için onlara kurbanlar (genellikle ren geyiği boynuzları, et veya para) sunulurdu. Sieidi’ye zarar vermek veya ona saygısızlık etmek büyük bir tabu idi.
- Vuovdeolmai (Orman Adamı): Ormanın ve av hayvanlarının koruyucu ruhudur. Avcılar, ormana girmeden önce Vuovdeolmai’ye saygı gösterir, ondan av için izin ve bereket dilerlerdi. Ona uygun şekilde davranılmazsa, avı engeller veya avcıyı ormanda kaybetmeye çalışırdı.
- Tjåvvi / Gufihttar: Kimi zaman insanlara benzeyen, kimi zaman da farklı formlarda görünen, doğada yaşayan varlıklardır. Genellikle insanlardan saklanan, bazen yardımsever, bazen de yaramaz olabilen ruhlardır.
- Čahkalakkat: Genellikle dağlarda veya kayalık bölgelerde yaşayan, devasa veya grotesk görünümlü, bazen de yeraltı tünellerinde yaşayan troller veya goblin benzeri varlıklardır. Genellikle insanlara karşı düşmanca veya tehlikeli olarak algılanırlar.
Sami halkının doğa ruhlarına olan bu derin inancı, onların çevresiyle olan benzersiz bağını gösterir. Her ağaçta, her nehirde, her rüzgârda bir ruhun var olduğuna inanmak, doğaya karşı sonsuz bir saygı ve sorumluluk duygusu geliştirmiştir. Bu, Sápmi coğrafyasının sadece bir yaşam alanı değil, aynı zamanda ruhlarla dolu canlı bir varlık olarak algılanmasının temelidir.
Tanrıların listesi
Sami dini, bölgeler ve kabileler arasında biraz farklıydı. Tanrılar benzer olsa da, adlarının yazılışı bölgelere göre değişebilir. Tanrılar da örtüşebilirdi: bir bölgede bir tanrı birkaç ayrı tanrı olarak görünebilir ve başka bir bölgede bir tanrı birkaç tanesinde birleştirilebilirdi. Bu varyasyonlar nedeniyle, birbirleriyle biraz karıştırıldılar. Samilerin ana tanrıları şunlardı:
- Akka – Maderakka, Juksakka ve Uksakka – kolektif bir doğurganlık tanrıçaları grubu.
- Beaivi – güneş tanrıçası, insanlığın annesi.
- Bieggagallis – güneş tanrıçasının kocası, insanlığın babası.
- Bieggolmai ‘Rüzgarların Adamı’ – rüzgarların tanrısı.
- Biejjenniejte – şifa ve tıp tanrıçası.
- Horagalles – gök tanrısı.
- Jahbme akka – ölülerin tanrıçası ve yeraltı dünyasının ve ölülerin krallığının metresi.
- Ipmil ‘Tanrı’ – Hristiyan Tanrısı
- Lieaibolmmai – avın ve yetişkin erkeklerin tanrısı.
- Madder-Attje – Maderakka’nın kocası ve kabilenin babası. Karısı yeni doğanlara bedenlerini verirken, o onlara ruhlarını verirdi.
- Mano, Manna veya Aske – ay tanrısı.
- Mubpienålmaj – Hristiyanlıktaki Şeytan’dan etkilenen kötülük tanrısı.
- Radien-attje – Yaratıcı ve yüksek tanrı, dünyanın yaratıcısı ve baş ilahi varlık. Sami dininde, o pasiftir ya da uykudadır ve genellikle dini uygulamaya dahil edilmez. Eşiyle insan ruhunu yarattı. Ayrıca Waralden Olmai olarak da adlandırıldı.
- Raedieahkka – Radien-attje’nin karısı. Eşiyle birlikte insanlığın ruhunu yarattı.
- Rana Niejta – bahar tanrıçası, Radien-attje ve Raedieahkka’nın kızı. Rana yeşil veya verimli toprak anlamına gelir, Sami kızları için popüler bir addı.
- Radien-pardne – Radien-attje ve Raedieahkka’nın oğlu. Pasif babasının aktif vekili olarak görevlerini ve iradesini yerine getirir.
- Ruohtta – hastalık tanrısı ve ölüm tanrısı. Bir ata binerken tasvir edildi.
- Stallo – vahşi doğanın korkulan yamyam devleri.
- Tjaetsieålmaj – “suyun adamı”, su, göller ve balık tutma tanrısı.
Atalara Saygı, Animism ve Güncel Diriliş
Sami mitolojisi ve kültürü, yaşayanlarla ölüler arasındaki bağın, yani atalara saygının derin bir değer taşıdığı bir inanç sistemi üzerine kuruludur. Sami animizmi, sadece doğanın ruhlarla dolu olduğuna inanmakla kalmaz, aynı zamanda ölü ataların ruhlarının da hala yaşayanların dünyasında varlığını sürdürdüğüne ve onlarla etkileşimde bulunabileceğine inanır. Atalar, bilgelik ve rehberlik kaynağı olarak görülür; onlara adaklar sunulur, isimleri anılır ve onların onuruna ritüeller düzenlenir.
Ataların yaşadığı yer olarak sáiva kavramı önemlidir. Sáiva, genellikle kutsal bir göl, dağ veya yeraltı dünyası olarak tasvir edilen, ataların huzur içinde yaşadığı ve ruhsal gücün toplandığı bir yerdir. Noaidiler, transa geçerek sáiva’ya yolculuk yapabilir ve atalarından tavsiye alabilirlerdi. Bu inanç, Sami halkının köklerine ve geçmişlerine olan bağlılığını pekiştirir, kültürel kimliklerinin sürekliliğini sağlar.
Tarih boyunca Sami mitolojisi ve şamanist uygulamalar, özellikle Hıristiyan misyonerlerin ve devletlerin asimilasyon politikaları nedeniyle büyük baskılara maruz kalmıştır. Noaidiler hedef alınmış, davulları yakılmış, geleneksel inançlar “putperestlik” olarak etiketlenerek şiddetle bastırılmıştır. Birçok Sami, inançlarını gizlice yaşamak zorunda kalmış veya Hıristiyanlık ile geleneksel inançlarını harmanlamıştır.
Ancak günümüzde, Sami mitolojisi ve kültürü güçlü bir güncel diriliş yaşıyor. Genç nesiller, atalarının dilini, joik şarkılarını, geleneksel el sanatlarını ve ruhsal miraslarını yeniden keşfediyor ve canlandırıyor. Sami üniversitelerinde ve kültür merkezlerinde mitoloji, tarih ve dil üzerine araştırmalar yapılıyor, eğitimler veriliyor. Sanat, müzik ve edebiyat aracılığıyla Sami mitolojisinin zenginliği uluslararası alanda tanıtılıyor.
Bu diriliş, sadece kültürel bir nostalji olmanın ötesinde, Sami halkının kimliklerini yeniden kazanması, tarihsel travmalarını iyileştirmesi ve geleceğe umutla bakması için hayati bir adımdır. Doğayla uyum içinde yaşama, her canlının ruhuna saygı duyma ve ataların bilgeliğine kulak verme gibi Sami mitolojisinin temel prensipleri, modern dünyada çevre bilinci ve sürdürülebilirlik arayışlarında da ilham verici birer rehber niteliğindedir. Sami Mitolojisi, Kuzey’in zorlu koşullarında şekillenmiş, yaşamın ve ruhun derin bağlarını anlatan kadim bir destan olarak varlığını sürdürmektedir.
