Hayvanların Efendisi , Hayvanların Efendisi veya Hayvanların Hanımı , antik sanatta iki karşı karşıya duran hayvan arasında bir insanı gösteren bir motiftir. Motif, Antik Yakın Doğu ve Mısır sanatında çok yaygındır . Figür kadın veya erkek olabilir, bir sütun veya sembol olabilir, hayvanlar gerçekçi veya fantastik olabilir ve insan figürü boynuzlar, bir hayvanın üst gövdesi, bir hayvanın alt gövdesi, bacaklar veya yarık ayaklar gibi hayvan unsurlarına sahip olabilir.
Motifin eserleri yaratan kültürlere temsil ettiği şey, belirli ilahi niteliklerle gösterilmediği sürece büyük ölçüde değişse de, erkek olduğunda figür genellikle yorumcular tarafından bir kahraman olarak tanımlanır.
Motif o kadar yaygın ve görsel olarak etkili ki, birçok tasvir muhtemelen sadece belirsiz bir anlam yüklenmiş bir dekorasyon olarak tasarlanmıştı. Hayvanların Efendisi, ” Ahameniş resmi mührünün en sevilen motifi “dir, ancak bu durumlardaki figürler kral olarak anlaşılmalıdır.
İnsan figürü, MÖ dördüncü binyıldan itibaren bulunan ayakta duruyor olabilir veya MÖ üçüncü binyıldan itibaren bulunan tek dizinin üzerinde diz çökmüş olabilir. Genellikle önden bakar şekilde gösterilirler, ancak Asur parçalarında tipik olarak yandan gösterilirler. Bazen hayvanlar açıkça canlıdır, oldukça pasif ve evcilleştirilmiş veya hala mücadele ediyor, azgın veya saldırgan olabilirler. Diğer parçalarda ölü avcının avını temsil edebilirler.
Diğer ilişkili temsiller, genellikle figürün sağında, tek bir hayvanı kontrol eden veya “evcilleştiren” bir figürü gösterir. Ancak kahramanların veya kralların bir hayvanı öldürdüğü birçok temsil bunlardan farklıdır.
Sanatta Temsilleri
Böyle bir motifin bilinen en eski tasviri, Mezopotamya’daki Ubeyd dönemine ait damga mühürlerinde görülmektedir. Motif ayrıca Louvre’daki ünlü Gebel el-Arak Bıçağı’nın en üstteki varlığı da verildi, bu, MÖ 3450 civarında başlıyorMısır tarih öncesi döneminin Naqada II. dönem döneminden kalma fildişi ve çakmaktaşından bir bıçaktır.
Burada, genellikle bir tanrı olarak yorumlanan Mezopotamya kıyafetleri içindeki bir figür, iki aslanla boğuşmaktadır. İndus Vadisi uygarlığından ( MÖ 2500-1500) ünlü Pashupati mührüyle ilişkilendirilmiştir, bu mühürde yoga benzeri bir duruşta oturan , boynuzlu bir başlık (veya boynuzlar) takan ve hayvanlarla çevrili bir figür gösterilmektedir.
Bu Gundestrup kazanındaki bacaklarını çaprazlayarak oturan, boynuzları olan, hayvanlarla çevrili ve bir elinde yılan, diğerinde bir tork tutan bir figürle ilişkilidir . Bu ünlü ve kafa karıştırıcı nesne muhtemelen MÖ 200’e veya muhtemelen MS 300’e kadar uzanmaktadır ve Danimarka olmasına rağmen mevcuttuTrakya’da yapılmış olabilir .
Motifin bir biçimi, İsviçre’nin Wallis Kantonu’ndan Erken Orta Çağ’a ait bir kemer tokasında görülmektedir; bu tokada, iki aslan arasında Daniel adlı İncil’deki figür tasvir edilmektedir .
MS 620 civarında Sutton Hoo mezarından kese kapağı, iki kurt arasında bir insan bulunan iki plakaya sahiptir ve motif, hayvanların genellikle saldırgan kaldığı Anglosakson sanatında ve ilgili Erken dönem stillerinde hakimdir. Germen sistemindeki motifin diğer önemli örnekleri arasındaTorslunda plakalarından biri ve Satış ve Valsgärde’den miğferler yer alır.
Mezopotamya sanatında motif çok erken, genellikle “çıplak bir kahraman” ile, örneğin Uruk döneminde ( MÖ 4000-3100 civarı) Uruk’ta ortaya çıkar, ancak “MÖ yedinci yüzyılda Mezopotamya’da modası geçmiştir”.Luristan bronzlarında motif son derece yaygındır ve genellikle oldukça stilize edilmiştir. Kompozisyonu açısından bu motif, eski Yakın Doğu ve Akdeniz sanatında çok yaygın olan bir diğer motifle , yani bir Hayat Ağacı’nın iki yanında otlayan ve bir toprak tanrısını temsil ettiği yorumlanan iki karşı karşıya hayvanla karşılaştırılabilir.
Mitolojideki Tanrı figürleri
Bu tür figürler hepsi veya genellikle tanrılar olmasa da, terim hayvanlar alemiyle yakın ilişkileri olan veya kısmen hayvan formunda olan (bunun norm olmadığı kültürlerde) çeşitli kültürlerden gelen bir dizi tanrı için genel bir isim olabilir. Bu figürler hayvanları, genellikle vahşi olanları kontrol eder ve avcılar için üremeye devam etmelerinden ve ulaşılabilir olmalarından sorumludur. Bazen bunların dişi eşdeğerleri de vardır, sözde Hayvanların Hanımı.
Birçok Mezopotamya örneği, Gılgamış Antik Mezopotamya Destanı’nın merkezi figürü olan Enkidu’yu temsil ediyor olabilir. Hepsinin muhtemelen bir avcının tanrısı olan Taş Devri öncülü olabilir. Birçoğu, Cernunnos tarafından temsil edilen bir diğer yaygın tip olan boynuzlu av tanrısı ve çeşitli geyik, boğa, koç ve keçi tanrılarıyla ilişkilidir.
Ancak boynuzlu tanrılar evrensel değildir ve bazı kültürlerde Arktos gibi ayı tanrıları rolü üstlenebilir veya hatta Vahşi Av’ı yöneten daha antropomorfik tanrılar bile olabilir. Bu tür figürlere genellikle ‘Ormanın Efendisi’ veya ‘Dağın Efendisi’ de denir.
“Hayvanların Efendisi” olarak gösterilen Yunan tanrısı genellikle bir av tanrısı olarak Apollon’dur. Şiva’nın “Hayvanların Efendisi” anlamına gelen Paşupati sıfatı vardır ve bu figürler bir arketipe dayanıyor olabilir. Eyüp Kitabı’nın 39. Bölümü, İbranice İncil’in tanrısının Hayvanların Efendisi olarak bir iddiası olarak yorumlanmıştır.
Referanslar
- Aruz, Joan, vd., Klasik Çağın Şafağında Asur’dan İberya’ya , 2014, Metropolitan Sanat Müzesi, ISBN 0300208081 , 9780300208085, Google Books
- Frankfurt, Henri , Antik Doğu’nun Sanatı ve Mimarisi , Pelican Sanat Tarihi, 4. basım 1970, Penguin (şimdi Yale Sanat Tarihi), ISBN 0140561072
- Garfinkel, Alan P., Donald R. Austin, David Earle ve Harold Williams, 2009, “Mit, Ritüel ve Kaya Sanatı: Coso Dekorlu Hayvan-İnsanlar ve Hayvan Efendisi”. Kaya Sanatı Araştırması 26(2):179-197. “Hayvan Efendisi” Bölümü , Avustralya Kaya Sanatı Araştırma Derneği (AURA) ve Uluslararası Kaya Sanatı Örgütleri Federasyonu (IFRAO) Dergisi]
- Werness, Hope B., Dünya Sanatında Hayvan Sembolizminin Sürekli Ansiklopedisi , 2006, A&C Black, ISBN 0826419135 , 9780826419132, Google Books
