Ork, özellikle JRR Tolkien tarafından yazılan Orta Dünya hikayelerinde ve türev kurgularda olmak üzere çeşitli fantastik ortamlarda çeşitli sert ve savaşçı insansı mitolojik yaratıkları ifade etmek için kullanılan bir kelimedir. Kelime daha önce Beowolf’ta (canavarları ifade eder), Giambattista Basile’de (büyük konuşan canavarlar) ve William Blake’te (iyi bir yaratık) ortaya çıkmıştır .
Ogre ve Goblin bazen eşanlamlı olarak kullanılır veya kurgu içinde benzer yaratıklara atıfta bulunur, ancak tarihsel olarak Ork her ikisiyle de pek az ortak noktaya sahiptir. Genellikle barbar ve zekasız olan Orklar genellikle tüm mitolojik yaratıklar arasında en savaş yanlısı ve en şiddetlisi olarak görülür .
Tolkein dindar bir Roma Katoliğiydi ve aynı zamanda mitlerin bir aşığıydı. Bunlar, mitolojinin , zaman zaman yanlış yönlendirilmiş olsa da, Gerçeğe işaret ettiğine inandığı iddiasında bir araya geldi . Bu nedenle, Orklar’ı, yazılarının bir bütün olarak sembolizmi bağlamında yorumlanabilir ve yorumlanmalıdır.
Orklar, şeytanın seviyesine düşürülmüş, Lucifer ile birlikte Cennet’ten kovulmuş düşmüş melekler olarak veya şeytanın ruhsuz yaratımı olarak kötülüğün tarafına aittir. Çünkü gerçekten de, yalnızca Tanrı hayat verebilir ; Şeytan tahtın “davetkarı”dır ve yalnızca Tanrı’nın işini taklit edebilir. Orklar düşmüş elfler (melekler) veya şeytanın iğrenç yaratıkları olsun, Orklar için bir fark yaratmaz. Düşmüş meleklerin Cennet’te restorasyon ve sonsuz bir neşe ve tatmin hayatı şansı vardır. Şeytan tarafından doğrudan yaratılan ruhsuz iğrençlikler yalnızca yaratıcıları aracılığıyla güce sahiptir. Kötülüğün kaynağı yenildiğinde, toza dönerler.
Orkların Tanımı
Orklar genellikle vahşi, savaş çığırtkanı , sadist ama korkak eğilimleri olan biçimsiz insansılar olarak tasvir edilir , ancak bazı kaynaklar onları güçlü bir onur duygusuna sahip gururlu bir savaşçı ırkı olarak tasvir eder . Çeşitli şekillerde insanlardan fiziksel olarak daha güçlü veya daha zayıf olarak tasvir edilirler, ancak her zaman sayıları yüksektir.
Genellikle kurtlara veya warglara binerler. Birçok rol yapma ve bilgisayar oyununda, ancak JRR Tolkien’in eserlerinde değil, Orklar yeşil tenlidir (çoğu oyunda “Greenskins” adını kazanır) ve yüzleri bir domuz ile bir primat arasında bir melezi andırır.
Etimolojisi
İngilizce “Ork” kelimesinin kötü , insansı yaratıklar ırkını belirtmek için modern kullanımı JRR Tolkien ile başlar . Tolkien’in en eski elf sözlükleri Ork (orq-) “canavar, dev, iblis” girişini orqindi “ogresse” ile birlikte içerir. Tolkien bazen erken metinlerinde çoğul form olan orqui’yi kullanırdı .
Tolkien’in kendi anılarında, Ork’un kökenini şu şekilde tartışmıştır:
benim açımdan bu kelime aslında Eski İngilizce Ork " şeytan "ından türemiştir, ancak sadece fonetik uygunluğu nedeniyle
Kelimeyi başlangıçta Eski İngilizce Ork ( Beowulf 112 Ork-neas ve parlak Ork = þyrs ('ogre'), heldeofol ('cehennem-şeytanı') kelimelerinden aldım. Bunun modern İngilizce Ork, ork, yunus takımından çeşitli deniz hayvanlarına verilen bir isim ile bağlantılı olduğu düşünülmüyor .
Quenya urko, Sindarin orch'un çevirisinde kullanılan kelime Orc'tur. Ancak bunun nedeni, eski İngilizce Orc, "kötü ruh veya bogey" kelimesinin Elfçe kelimelere benzerliğidir. Muhtemelen aralarında bir bağlantı yoktur. İngilizce kelimenin artık genel olarak Latince Orcus'tan türediği varsayılmaktadır.
Tolkien bazen, özellikle Hobbit’te, aynı tür yaratığı tanımlamak için “Ork” yerine “goblin” kelimesini kullanmıştır. Daha klasik ortamlarda, goblinlerin insan boyutunda ve savaşçı benzeri olarak görülmediği, aksine daha küçük ve daha yaramaz oldukları, tıpkı cinler gibi olduğu belirtilmelidir . Daha modern geleneklerde, goblinler ve orklar anlam olarak birbirine daha yakın hale gelmiş ve zaman zaman birbirinin yerine kullanılabilmektedir.
Edebiyatta Kullanımı
İtalyan yazar Giambattista Basile , yıllar boyunca topladığı bölgesinden sözlü halk masallarını aktardığını iddia etti; bu masallarda, karanlık bir ormanda veya bahçede yaşayan büyük, konuşan, insansı canavarlar (tüylü ve dişli) ve bunlar kötü (insanları yakalayan/yiyen), kayıtsız veya hatta iyiliksever olabiliyordu; hepsi de masaldan masallara bağlıydı. (Özellikle Peruonto ve Lo Cuento dell’Uerco masallarına bakın .)
Tolkien’den önce yazılarında Orklar’ı kullanan bir diğer önemli yazar (goblinlerin kullanımı hariç) İngiliz şair William Blake’ti . Ortaçağ deniz canavarı veya Basile ve Tolkien’in insansı canavarının aksine, Blake’in Ork’u olumlu bir figürdür; yaratıcı tutku ve enerjinin vücut bulmuş halidir, Ork , Cor, yani kalbin bir anagramıdır.
Tolkien’in Orkları
JRR Tolkien’in yazılarında , Orklar insan biçimindedir, ancak İnsanlardan daha küçüktür, çirkin ve pisdir. Tolkien özel bir mektupta onları “bodur, geniş, basık burunlu, soluk tenli, geniş ağızlı ve çekik gözlü” olarak tanımlamıştır. Orklar insan dahil her türlü eti yerler. Zekaları zayıf olmasa da, sadece yok edebilen, yaratamayan donuk ve sefil varlıklar olarak tasvir edilirler.
Orklar ilk olarak Tinúviel’in Hikayesi’nde “Melko’nun kötü işlerini yaparak dolaşan iğrenç yavruları” olarak tanımlanıyor .
Tolkien, Gondolin’in Düşüşü’nde şöyle yazmıştı:
bütün bu ırk Melko tarafından yeraltı ısısı ve balçığından yetiştirildi. Kalpleri granitten ve vücutları biçimsizdi; gülümsemeyen yüzleri çirkindi, ama gülüşleri metalin çarpışmasından geliyordu ve Melko'nun en aşağılık amaçlarına yardım etmekten başka hiçbir şeye yanaşmıyorlardı.
Tolkien, hikayelerinin bazı versiyonlarında Orklar’ı Melko (diğer adıyla Melkor ve daha sonra Morgoth, Tolkien’in Şeytan’ı kişileştirmesi ) tarafından köleleştirilmiş, kırılmış ve onun kötü askerlerine dönüştürülmüş, bozulmuş Elfler olarak tasarlamıştır.
Diğer versiyonlarda (Tolkien’in hayatının hem erken hem de geç dönemlerinde alınan notlar dahil) Orklar, yalnızca onun kötü iradesi (veya belki de her birine yayılmış kendi özünün) tarafından canlandırılan ve Eru’nun (aynı zamanda Ilúvatar olarak da bilinir ve Tolkien’in hikayelerinde Tanrı’yı temsil eder) yaratımlarıyla – elfler ve insanlarla – alay etmek veya onlara kin beslemek için kasıtlı olarak yapılmış Morgoth’un “parodileri” veya sahte yaratımları olarak yer alır .
Tolkien , Silmarillion’da Orkların Elflerle alay etmek için yaratıldığını ve aslında başlangıçta Elf olduklarını, çünkü yaşam yaratma gücüne yalnızca Ilúvatar’ın sahip olduğunu yazar:
Yine de Eressëa bilgeleri tarafından bu doğru kabul edilir, Utumno yıkılmadan önce Melkor'un eline geçen tüm Quendi'ler oraya hapse atıldılar ve yavaş zalimlik sanatlarıyla yozlaştırıldılar ve köleleştirildiler; ve böylece Melkor, Elflere karşı kıskançlık ve alaycılık içinde iğrenç Ork ırkını üretti, ki onlar daha sonra onların en acımasız düşmanları oldular.
Çünkü Orklar, Ilúvatar'ın Çocukları gibi yaşıyorlardı ve çoğalıyorlardı; ve Melkor, Başlangıçtan önce Ainulindalë'deki isyanından beri, kendi hayatı olan veya yaşama benzerliği olan hiçbir şey yapamadı; böyle der bilgeler. Ve Orklar, karanlık kalplerinin derinliklerinde, korku içinde hizmet ettikleri Efendi'den, sadece sefaletlerinin yaratıcısından nefret ediyorlardı. Bu, Melkor'un en aşağılık eylemi ve Ilúvatar için en nefret verici eylem olabilir.
Başka bir anlatımda, Melkor, Valar onları kurtarmaya gelmeden önce bazı Elfleri ele geçirdi ve onlara işkence edip onları saptırdı ve ilk Orklar’ı üretti.
Ancak hikayenin diğer versiyonları ( The Silmarillion’da görünen versiyondan hem önce hem de sonra yazılmış ) bunu göz ardı ediyor ve Orklar’ın yalnızca kötü efendilerinin (Melkor veya daha sonra Sauron olabilir) iradesiyle canlanan ruhsuz varlıklar olduğunu iddia ediyor; bu da “rehberlik iradesi” kaldırılırsa neden çöktüklerini ve savaşta geri çekildiklerini açıklıyor. Bu son versiyon, Morgoth’un kirlettiği dünyaya dağılması fikriyle ve yarattıklarının yalnızca taklitler olduğu fikriyle daha uyumlu (örneğin “Ork” = “Elf”in parodisi); ayrıca, Orklar’ı merhamet veya vicdan azabı duymadan öldüren Orta Dünya’nın sonraki sakinleri için ahlaki bir temel sağlıyor.
Diğer versiyonlar Morgoth’un Orkları İnsanlardan yetiştirdiğini belirtir, bu tür metinlerde uyanışı Elflerin uyanışından hemen sonraya yerleştirilir.
Tolkien ayrıca İnsanların Morgoth’un teğmeni Sauron altında Orklarla çapraz yetiştirildiğini öne sürdü. Uruklar olarak bilinen vahşi siyah Orklar bu şekilde yaratıldı. Bu süreç daha sonra Saruman tarafından Yüzük Savaşları sırasında tekrarlandı ve ona Tolkien’in Yüzüklerin Efendisi üçlemesinin ikinci bölümü olan İki Kule’de “savaşan” Uruk-Hai’yi yaratma olanağı verdi.
Popüler kültür
Yirminci yüzyılın sonlarında Tolkien’in eserlerine olan yeni ilgi, edebiyat, filmler, televizyon şovları, rol yapma ve video oyunlarını içeren bir fantezi alt kültürünün başlangıcıyla aynı zamana denk geldi . Tolkien’in bu hareket üzerindeki etkisi, özellikle Orklar fikri olmak üzere “Orta Dünya” hikayelerinden ne kadar çok ödünç alındığında görülebilir.
Popüler rol yapma oyunu Dungeons & Dragons’da, Warhammer adlı önemli bir karakter bir Ork olarak tanımlanabilir. Orklar ayrıca Magic: The Gathering ve Warcraft rol yapma oyunlarında da önemli bir yer tutar. Yirminci yüzyılın sonu ve yirmi birinci yüzyılın başındaki birçok fantastik odaklı kitap ve çizgi romanda, Orklar neredeyse standart karakterler haline gelmiş, kötü ve savaş çığırtkanı olarak kolayca tanınabilirler.
