Roma tanrısı Vulcan bir demirciden çok daha fazlasıydı. Romalıların onu ateş tanrısı olarak neden sevdiğini ve ondan neden korktuğunu öğrenmek için okumaya devam edin!
Diğer birçok kültürden farklı olarak Roma mitolojisi uzun bir süre boyunca gelişmedi. Bunun yerine, erken dönem Roma halkı, komşularının efsanelerini neredeyse tamamen Yunanlılar tarafından anlatıldığı gibi benimsedi.
Mitler aynı kalsa da tanrılar biraz farklıydı. Roma isimleri, etkisi hala Greko-Romen mitlerinde görülen eski İtalyan tanrılarının isimleriydi.
Bu tanrılardan biri de Vulkan’dı. Onun mitolojisi Yunan demircilik tanrısı Hephaestus’a dayanıyordu .
Ancak Vulcan’ın İtalyan kökenleri, onu Yunan tarihinin çoğunda olmadığı kadar etkili bir tanrı haline getirdi. Hâlâ bir demirciyken, daha geniş anlamda Roma’nın ateş tanrısı olarak görülüyordu.
Bu alan Vulcan’ı Romalılar tarafından hem sevilen hem de güvenilen bir tanrı haline getirdi. Toprağı zenginleştirip şehri korurken aynı zamanda yıkıcı bir gücü de temsil edebiliyordu.
Smith’lerin Tanrısından Ateş Tanrısına: Vulcan
Hephaestus, Yunan metal işleme tanrısıydı. Tanrıların ve kahramanların silahlarını ve zırhlarını yapan demircilerin hamisiydi.
Çoğu Yunan tanrısı gibi Hephaestus da Romalılar tarafından evlat edinildiğinde yerel tanrılarla birleştirildi. Adı Vulcan veya Vulcanus olarak değiştirildi.
Yunan tanrıları İtalya’nınkilerle birleştirildiğinde, mitolojileri büyük ölçüde Yunan edebiyatındakiyle aynıydı. Bununla birlikte, niteliklerinin ve alanlarının birçoğu geçmişte olduğundan biraz farklıydı.
Romalı Vulkan demircilik tanrısı olarak kaldı, ancak ateşle Yunanistan’da olduğundan daha yakından ilişkilendirildi.
Çoğu tarihçi, İtalyan tanrısı Vulcan’ın kısmen dayandığı İtalyan tanrısının bir zanaatkar olmadığına, bunun yerine daha temel bir ateş tanrısı olduğuna inanıyor. İlk İtalyan tanrıları, Yunan tanrılarının sahip olduğu insani özelliklere sahip değildi, dolayısıyla bir demircinin yapacağı silahlara ve zırhlara ihtiyaçları olmazdı.
Bu tanrı, metal işlemede ateşin kullanılması nedeniyle Hephaestus ile ilişkilendirilmiştir. Vulkan, Roma düşüncesinde her zaman ateşin temel formuna sıkı sıkıya bağlı kaldı.
Örneğin Yunanlılar yanardağların yeryüzüne hapsolmuş devlerden kaynaklandığına inanıyorlardı. Romalılar yaygın olarak Etna Dağı ve diğer zirvelerin Vulkan’ın demirhaneleri olduğuna ve ateş tanrısının hakimiyeti altında olduğuna inanıyorlardı.
Vulcan ayrıca tarım ve doğurganlıkla Hephaestus’tan çok daha fazla bağlantılıydı.
Antik dünyada kül gübre olarak kullanılıyordu ve İtalya halkı volkanik külün faydalarını görmek için kendi topraklarına bakabiliyordu. Bu nedenle Vulcan yangınları tarımsal refahla ilişkilendirildi.
Aynı yangınlar elbette yıkıcı da olabilir. Vulcan, Hephaestus’tan çok daha fazla yatıştırılması gereken bir tanrı olarak görülüyordu.
Onun festivali Vulcanalia yazın en sıcak döneminde düzenlendi. Hem hayat veren bir unsur olarak ateşe saygıyı hem de onunla ilişkili tehlikeyi birleştirdi.
Roma ateş tanrısının festivali yılın en sıcak ve kurak kısmına denk geliyordu. Ağustos ayında Roma mahsulleri ve tahıl depoları hızla yayılan yangınlar nedeniyle yüksek risk altındaydı.
Bu tehlikeli dönemde Vulcan’ı yatıştırmak için balıklar ve küçük hayvanlar şenlik ateşlerine atıldı. Ateş tanrısının, insanların diri diri yakılması yerine bu kurbanları kabul etmesi umuluyordu.
Vulcanın Analizi
Roma ateş tanrısı, Yunan benzerinden çok daha tehlikeli ve şiddetli bir tanrı olarak görülüyordu. Bunun kısmen iki kültür arasındaki farklılıklardan kaynaklandığı düşünülebilir.
Yunanlılar pek çok büyük şehir kurmuş olsa da hiçbiri Roma kadar büyük ve yoğun nüfuslu değildi . Yangın tehdidi Roma şehrinde büyük bir endişe kaynağıydı.
Vulcan, Roma düşüncesinde bu tehdidi önleyebilecek bir tanrıydı, ancak yine de şehirde yangın olasılığını en aza indirmek için büyük özen gösterildi. Önlemlerden biri ateş tanrısını uzakta tutmaktı.
Etrüsk haruspisleri veya peygamberleri, tehlikeleri nedeniyle Vulkan tapınağının şehrin dışında olması konusunda ısrar etmişlerdi. Eğer Roma ateş tanrısı halkına kızarsa, şehirdeki bir tapınağın yıkıcı bir yangının başlangıç noktası olabileceğinden korkuyorlardı.
Bu uyarıya rağmen Vulkanal tapınağı Roma’nın kalbinde, Capitoline Tepesi’nin eteklerinde ve Roma Forumu’nun içindeydi.
Ancak Vulcanal şehrin en eski tapınaklarından biriydi. MÖ 8. yüzyıla kadar uzanan bir geçmişi olduğu düşünülen bu yapı, muhtemelen şehrin bu bölgeye genişlemesinden önceydi.
Muhtemelen Vulcan’ın tapınağı başlangıçta şehir surlarının dışında bulunuyordu. Roma ateş tanrısı arkaik şehirden güvenli bir mesafede tutuldu.
Şehir genişlese bile Vulkan ayrı tutuldu. Parıltısı şehrin merkezindeydi, ancak yangınların kolayca yayılmaması için etrafındaki alan dikkatli bir şekilde korunuyordu.
MÖ 3. yüzyılda yeni bir tapınak inşa edildiğinde, tapınak bir kez daha şehir surlarının dışına yerleştirildi. Kampüs Martius’a yerleştirilmesi şehri birçok yönden güvende tuttu.
Her ne kadar iki tanrı Venüs aşkında rakip olsa da Vulkan tapınağı Mars’ın arazisine kurulmuştu . Ancak Romalılar, savaş tanrısı ile ateş tanrısının, şehri dış tehditlerden korumak gibi ortak bir amaç doğrultusunda birlikte çalışacağını umuyorlardı.
Ancak ne şehir planlaması ne de fedakarlıklar Roma gibi bir şehri yangın tehlikesinden tamamen koruyamaz. Binalar sık sık yıkıldı ve sonunda MS 64’te yıkıcı bir yangın şehrin büyük bir kısmını sardı.
Büyük Roma Yangını on gün boyunca devam etti ve şehirdeki binaların neredeyse üçte ikisini yaktı. On binlerce kişi evsiz kaldı ve şehrin ekonomisi yıllarca sıkıntı çekti.
Yıllar boyunca farklı kaynaklar, alevlerin yayılmasından İmparator Nero’yu, dini mezhepleri, spekülatörleri ve yağmacıları suçladı. Ancak çoğu Romalı, yangının bu kadar büyük bir yıkıma yol açmasına Vulkan yüzünden izin verildiği konusunda hemfikirdi.
Şehir yeniden inşa edildikten sonra İmparator Domitian, Vulcan’ı yatıştırmaya çalıştı. Yeni bir tapınak kuruldu ve şehrin bir daha yanmamasını sağlamak için Vulcanalia sırasında verilen kurbanlar genişletildi.
Özetle
Roma’nın ateş tanrısı Vulkan’dı. Onun mitolojisi Yunan metal işleme tanrısı Hephaestus’tan ilham almıştı.
Ancak Roma öncesi İtalyanlar, Yunanlılara kıyasla insana benzeyen tanrılara çok daha az tapıyorlardı. Panteonlarının özel bir ustası yoktu ama güçlü bir ateş tanrısı vardı.
Vulcan, ateşin hem olumlu hem de olumsuz nitelikleriyle ilişkilendirildi.
Bir demirci olarak ateşi aletler, zırhlar, silahlar ve lüks eşyalar yaratmak için kullandı. Ateşleri yapıcıydı ve kontrol altına alınmıştı.
Aynı zamanda bereket tanrısıydı. Kontrollü yangınlardan ya da İtalyan yanardağlarından gelen küller toprağı zenginleştirdi.
Ancak onun ilişkilendirildiği yangınların ve volkanların aynı zamanda yıkıcı bir yönü de vardı. Vulcan’ın yangınları mahsulleri yok edebilir, evleri yakabilir ve yollarına çıkan insanları öldürebilir.
Vulkan’ı yatıştırma çabaları Roma’daki ibadetinin merkezindeydi. Şehir büyük ve yoğun nüfuslu olduğundan yangın sürekli bir tehdit oluşturuyordu.
Vulcan’ın tapınakları ve ritüelleri şehrin dışına yerleştirildi veya diğer binalardan fiziksel olarak izole edildi. İnsan hayatını talep etmek yerine kabul etmesi umuduyla onun adına ateşlere kurbanlar atıldı.
Bu çabalar her zaman başarılı olmadı ve şehirde sık sık yangınlar çıktı. MS 64’teki Büyük Roma Yangını en yıkıcı olanıydı ve şehrin üçte ikisinin yok olmasına neden oldu.
Buna yanıt olarak Romalılar ateş tanrısını yatıştırma çabalarını iki katına çıkardılar. Vulcan’ın öfkesi şehri yok etmişti ama Roma halkı her zaman onun iyiliğinin şehri daha fazla zarardan koruyacağını umuyordu.
