Roma dininin tanrısal panteonu, bilinen tanrıların yanı sıra gizemli figürleri de barındırır. Bunlardan biri olan Consus, hakkında sınırlı bilgiye sahip olduğumuz, adeta bir bilmece olarak varlığını sürdüren bir tanrıdır. Bu gizem, Consus’un çekiciliğinin kaynağıdır; ne kadar az şey bilirsek, merakımız ve hayal gücümüz o kadar harekete geçer.
Consus’un adının kökeni bile belirsizliğini korumaktadır. Latince “consilium” (meclis) veya “conserere” (ekmek) gibi kelimelerle bağlantı kurulabileceği düşünülse de kesin bir kanıya varılmamıştır. Bu belirsizlik, Consus’un işlevlerini de kapsamaktadır. Bazı kaynaklar onu tahıl tanrısı olarak tanımlarken, bazıları ise yeraltı dünyası ve gizlilikle ilişkilendirir. Bu farklı yorumlar, Consus’un çok yönlü bir figür olabileceğini düşündürmektedir.
Consus, belki de “Binicilik Neptünü” (Neptunus Equestris) ile özdeşleştirilebilir. Festivalin ana etkinliği katır veya at yarışlarıydı. Festival süresince atlar ve katırlar çiçeklerle süslendi ve işten dinlendirildi.
Bu gerçek, Capdeville tarafından Poseidon’un, kendisi de bir at tanrısının halefi olan Halikarnaslı Dionysius’un bahsettiği Arcadian Hippocrateia’nın bilinmeyen tanrısının halefi olduğu gerçeğine de atfediliebilir. Consus’un iki Pales ile ve her ikisinin de at ile yakın bir bağlanıtsı aşikar görünüyor.
Consualia Şenlikleri – Gizli Tanrıya Adanmış Günler
Roma dininin gizemli tanrısı Consus’a adanmış festivaller, yılın belli dönemlerinde adeta gizlilik perdesini aralayarak kutlanırdı. Consualia olarak bilinen bu şenlikler, her yılın Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere iki kez düzenlenirdi.
Consualia festivallerinin en dikkat çekici yönlerinden biri, bunların gizlilikle örtülü olmasıdır. Açılış törenleri gecenin karanlığında gerçekleştirilir, festivallerin asıl amacı ve yapılan duaların içeriği hakkında ise sınırlı bilgiye sahibiz. Bu gizlilik unsuru, Consus’un doğası ile örtüşür; bilinmeyeni temsil eden bir tanrıya yakışır şekilde, ibadetleri de gizemli bir atmosferde yerine getirilirdi.
Şenlikler sırasında çeşitli yarışmalar düzenlenirdi. At ve katır yarışları, Consualia’nın en önemli geleneklerinden biriydi. Bu yarışlara katılacak hayvanlar çiçeklerle süslenir ve işlerinden bir süreliğine muaf tutulurdu. Bu detay, at ve katırların, Consus’un koruması altında olduğuna dair bir inanışın varlığını işaret eder.
Consualia festivalleri, dini ritüellerin yanı sıra toplumsal bir işlevi de yerine getiriyordu. Şenlikler, özellikle kırsal kesimde yaşayan insanlar için bir araya gelme ve eğlenme fırsatı sunuyordu. Gizli ayinler ve yarışmalar, toplumu bir arada tutan bir bağ oluştururken, Consus’a şükran sunma ve bereketi sağlama arzusu da festivallerin önemli bir parçasıydı.
Kısacası, Consualia şenlikleri, gizlilikle örtülü olmasına rağmen, Roma toplumunun dini ve sosyal hayatında önemli bir yere sahipti. Bu festivaller, Consus’un hem gizemi hem de bereketi simgeleyen ikili doğasını yansıtır nitelikteydi.
Roma mitlerinde ise Consus, Sabine kadınlarının kaçırılması olayında karşımıza çıkar.
Sabine kadınlarının kaçırılması olayı da geleneksel olarak Ağustos ayında gerçekleştiği kabul edilir. Bu tesadüf, bazı tarihçiler tarafından Consualia festivalinin Sabine kadınlarının kaçırılmasıyla bir şekilde bağlantılı olabileceği fikrini ortaya atmıştır.
Bazı spekülasyonlara göre, Consualia festivali, Sabine kadınlarının kaçırılmasını gizlemek için bir bahane olarak kullanılmış olabilir. Ya da festival, kaçırılan kadınların yasını tutmak için bir fırsat olarak görülmüş olabilir.
Ancak, bu spekülasyonlar kesin bir bilgiye dayanmamaktadır ve Consus’un Sabine kadınlarının kaçırılması olayındaki rolü hala bir gizem olarak kalmaktadır.
Çağda Dünyada Consus: Süregelen Hayranlık ve Çağda Yorumlar
Consus, gizemli doğasıyla çağda edebiyat ve sanatta ilham perisi olmaya devam ediyor. Şairler, ressamlar ve heykeltıraşlar, eserlerinde onun anlaşılması güç yanlarından nasıl etkilendiklerini ve bu etkilenmenin farklı yorumlarını inceleyebiliriz. Eserlerinde Consus, bazen karanlık sırları temsil eden bir figür olarak karşımıza çıkarken, bazen de yaratıcılığı ve ilhamı harekete geçiren bilinçaltı güçlerinin sembolü olarak betimlenebiliyor.
Modern paganizm ve rekonstrüksiyonist hareketler içinde de Consus’a olan ilgi yeniden canlanıyor. Bu inanış sistemlerinde Consus’un ibadet biçimi ve onunla ilişkilendirilen anlamlar oldukça çeşitlilik gösteriyor. Bazı paganlar, Consus’u bereket ve yeraltı tanrısı olarak görürken, diğerleri onu gizli bilginin ve bilinçdışının koruyucusu olarak yorumluyor. Bu da Consus figürünün modern yorumlarda ne kadar zengin bir sembolik alana sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Jungçu psikoloji lensinden bakıldığında ise Consus, arketipler, kolektif bilinçdışı ve bireyselleşme süreciyle ilişkilendirilebilir. Jung’un kuramına göre, insanlar kolektif bilinçdışında evrensel semboller ve imgeler barındırırlar. Consus figürü, bu sembollerden biri olarak, bilinçdışımızın derinliklerindeki keşfedilmeyi bekleyen potansiyeli ve bireyselleşme yolculuğundaki gizemli aşamaları temsil edebilir.
Sonuç olarak, Consus’un mirası, gizemin, bilinmeyenin ve insan deneyiminin derinliklerinin bir simgesi olarak devam ediyor. Kategorize etme ve anlama arayışında olan bir dünyada, onun anlaşılması güç yanının önemini vurgulamak gerekir. Consus’un bize sunduğu şey, hayal gücünün ve bilinmeyeni kucaklamanın ne kadar değerli olduğudur.
