Frank paganizmi, Konu halklarının eski Almanik tanrılarla şekillenen ritüeller dünyasında kök salan çok tanrılı bir dinî sistemdir. Woden (Wotan), göklerin efendisi ve Wotan’ın Franklar arasında güçlü bir varlığı vardı. Ona Thunor ve Tiw gibi tanrılar eşlik eder; biri gök gürültüsü, diğeri savaş ve adaletle ilişkilendirilir. Allfadir (Her Şeyin Babası) arketipi, Woden’e indirgenerek Frank inançlarında merkezi bir figür haline gelmiştir. Bereket ve doğa kültlerinin izleri, Nerthus ve Yngvi’nin ritüellerinde belirgindir; özellikle bu ritüeller toplulukları yıl döngüsüyle bütünleştirirdi.
Meroving hanedanı sembollerinde boğa ve sığır motifleri öne çıkar. Childeric’in mezarındaki altın boğa başı, verim ve kutsallıkla ilişkilendirilen bu ritüellerin kalıntısı olarak yorumlanabilir. Tapınaklar genellikle kutsal ormanlarda, nehir kenarlarında veya belirli doğa alanlarında bulunurdu. Clovis’in dönemindeki Hristiyanlaşma süreci pagan inançların dönüşümünü başlatmış; eski tanrılar ya yeni mitlerle yeniden tanımlanmış ya da yavaş yavaş halk hafızasından silinmiştir. Ancak balta motifi ya da kutsal bal gibi motifler halk kültüründe iz bırakarak günümüze kadar yankı yapmaya devam etmiştir.
Bugün sizi, Avrupa’nın kadim ormanlarının derinliklerine, sisli nehir kenarlarına ve bereketli topraklarına, yani Frank paganizminin büyülü dünyasına bir yolculuğa çıkaracağım. Gotik kiliseler yükselmeden, kılıçların şıngırtısı Hristiyan dualarına karışmadan çok önce, Frank kabileleri kendi tanrılarına, kendi ritüellerine ve kendi kozmik düzenlerine sahipti. Bu, sadece bir inanç sistemi değil, aynı zamanda erkekliğin, doğa ile iç içe yaşamın ve kadim ritüellerin yoğrulduğu, bugün bile izlerini bulabileceğimiz bir yaşam biçimiydi.
Franklar, Germen halklarının batı kolundan gelen, güçleri ve savaşçı ruhlarıyla bilinen bir topluluktu. Roma İmparatorluğu’nun çöküş döneminde parlayan yıldızları, sadece kılıçlarıyla değil, aynı zamanda kendine özgü ve doğayla barışık, yer yer vahşi, yer yer bilgelik dolu inançlarıyla da öne çıkıyordu. Onların paganizmi, kuzeydeki Nors mitolojisindeki destanlar kadar detaylı yazılı kaynaklara sahip olmasa da, arkeolojik bulgular, Roma dönemi gözlemleri ve Hristiyanlaşma sonrası kayıtlardaki ipuçları sayesinde bir mozaik gibi bir araya getirilebilen zengin bir dünyanın kapılarını aralıyor.
Bu yazıda, Frankların tanrılarını, doğa ile olan derin bağlarını, ritüellerini ve özellikle “erkeklik” kavramının bu inanç sistemiyle nasıl iç içe geçtiğini keşfedeceğiz. Woden’den bereket tanrılarına, kutsal korulardan sığır temsillerine kadar geniş bir yelpazede, bu kadim dünyanın izini süreceğiz. Hadi gelin, zaman tünelinin kapılarını aralayalım ve Frankların kayıp ruhlarına bir göz atalım!
Gök Tanrısı Woden ve Yerel Tapınaklar
Her şeyin başında, Frank panteonunun belki de en bilinen ve en saygı duyulan figürü olan Woden geliyor. Nors mitolojisindeki Odin’in Batı Germen karşılığı olan Woden, Franklar için sadece bir savaş tanrısı değildi; aynı zamanda bilginin, şiirin, büyücülüğün ve ölümün de efendisiydi. Cüretkar savaşçılar, akınlara çıkmadan önce ona yakarır, zafer için adaklar sunarlardı. Woden, tek gözüyle evreni görür, bilgeliği için büyük fedakarlıklar yapar ve kargaları aracılığıyla dünyadan haberler alırdı. Onun kültü, Frank toplumunda liderlik, bilgelik ve savaşçı erdemleriyle doğrudan bağlantılıydı.
Bir kabilenin şefi veya bir savaş lideri, Woden’in lütfuna sahip olduğuna inanılırdı, çünkü o, savaşın kaderini belirleyen ve zaferin yolunu gösterendi. Erkeklik, Woden kültünde cesaret, kurnazlık, bilgelik ve kaderi göğüsleme yeteneğiyle özdeşleşiyordu.
Peki, Franklar Woden’e nerede tapınırlardı? Roma tanrılarının aksine, Frankların devasa taştan tapınakları yoktu. Onların tapınakları, doğanın kendisiydi. Kutsal saydıkları koruluklar, yaşlı, heybetli ağaçların gölgeleri, nehir kenarları ve kayalık tepeler, Woden’e ve diğer tanrılara adanmış yerlerdi. Bu yerel tapınaklar genellikle basit sunaklar, taş grupları veya özel olarak işaretlenmiş ağaçlardan oluşurdu. Burada kurbanlar kesilir (genellikle hayvanlar, bazen daha büyük felaketlerde veya savaş öncesi insan kurbanları da olduğuna dair tartışmalar var), adaklar sunulur ve tanrılarla iletişim kurulmaya çalışılırdı.
Bu yerler sadece ibadet için değil, aynı zamanda topluluk için buluşma, karar alma ve önemli olayları kutlama merkezleriydi. Woden’in kutsal meşe ağaçları altında toplanmak, onun bilgeliğine ve gücüne yakın olmak anlamına geliyordu. Bu, doğanın sadece bir kaynak değil, aynı zamanda ruhani bir varlık ve kutsal bir mekan olarak algılandığını gösteriyor. Erkekler, bu mekanlarda bir araya gelerek kabilenin gücünü ve birliğini pekiştirir, ritüeller aracılığıyla kendi erkekliklerini ve kabiledeki yerlerini yeniden tanımlarlardı.
Thunor ve Tiw: Gökyüzüyle İlişkili Tanrılar
Woden’in yanında, Frank panteonunda önemli bir yer tutan diğer iki göksel figür Thunor ve Tiw idi.
Thunor, Nors mitolojisindeki Thor’un Germen karşılığıdır ve adından da anlaşılacağı üzere, gürleyen gökyüzünün efendisiydi. Gücü, kudreti ve insanları doğaüstü kötülüklerden koruma yeteneğiyle biliniyordu. Şimşekleri ve gök gürültüsü, onun varlığının işaretleriydi ve Frank savaşçıları için bir güç sembolüydü. Thunor’a genellikle meşe ağaçları adanırdı, zira bu ağaçlar şimşeği çekme eğilimindeydi ve onun gücünün yeryüzündeki tezahürü olarak görülürdü. Bir savaşçı için Thunor, düşmanlarına karşı koymak, cesaretle savaşmak ve klanını korumak için ihtiyaç duyduğu kaba kuvvetin ve dayanıklılığın kişileşmiş haliydi. Çekiç veya balta gibi sembollerle ilişkilendirilen Thunor, basit adamın, çiftçinin, zanaatkarın ve özellikle savaşçının tanrısıydı.
Ona yapılan ritüeller, genellikle hava durumunu etkilemek, mahsulleri korumak veya savaşa gidenlere güç vermek amacıyla yapılırdı. Erkekliğin, temel koruyuculuk ve fiziksel güçle özdeşleşen yönü, Thunor kültünde zirveye ulaşırdı.
Tiw ise, Nors mitolojisindeki Týr’in Batı Germen muadilidir. O, adaletin, yasanın ve tek başına savaşın tanrısıydı. Tiw, tek koluyla (bir efsaneye göre, Fenris Kurdu’nu bağlamak için elini feda etmiştir) cesaretin ve fedakarlığın sembolüydü. Frank toplumu için Tiw, sadece savaşta değil, aynı zamanda kabilenin içindeki hukuki düzenin ve antlaşmaların da koruyucusuydu. Anlaşmalar genellikle Tiw’in adına yapılırdı ve yeminlerin bozulması ona karşı işlenmiş bir günah sayılırdı. Mahkemeler ve halk meclisleri genellikle Tiw’e adanmış kutsal alanlarda toplanırdı. Onun kültü, erkekliğin sadece fiziksel güçten ibaret olmadığını, aynı zamanda onur, adalet, bağlılık ve yeminlere sadakat gibi erdemleri de içerdiğini vurguluyordu.
Bir anlaşma yaparken veya bir hukuk davasında yemin ederken Tiw’in adı anılırdı, çünkü o, doğruluğun ve dürüstlüğün garantörüydü. Bu, Frank erkeklerinin sadece savaşta cesur olmakla kalmayıp, aynı zamanda kabile içindeki düzeni ve adaleti sağlamakla da yükümlü olduğunu gösteriyordu. Tiw’in kutsal günü Salı (Tuesday – Tiw’s day) idi, tıpkı Woden’in Çarşamba (Wednesday – Woden’s day) ve Thunor’un Perşembe (Thursday – Thor’s day) olması gibi, bu da bu tanrıların günlük yaşamdaki önemini gösteriyordu.
Allfadir – “Her Şeyin Babası” Archetype
Germen paganizminin evrensel bir arketipi olan All-Father veya “Her Şeyin Babası”, Frank panteonunda da derin bir yer tutuyordu. Genellikle Woden ile özdeşleştirilse de, bu arketip sadece bir tanrıyı değil, aynı zamanda evrenin yaratıcısı, bilginin kaynağı ve tüm varoluşun dayanağı olan yüce bir varlığı ifade ederdi. Bu, kozmik bir baba figürüydü; kabile reisinin, ailenin babasının ve hatta her bir bireyin içindeki otorite, bilgelik ve koruyuculuk arketipini yansıtırdı.
“Her Şeyin Babası” arketipi, Frank toplumunun ataerkil yapısını ve soy zincirine verilen önemi pekiştiriyordu. Kabileler, atalarından gelen bir soy ağacına dayanır ve bu soy, en nihayetinde “Her Şeyin Babası”na ulaşırdı. Bu durum, hem kutsal bir otorite sağlıyor hem de topluluğun birliğini ve sürekliliğini temin ediyordu. Erkeklik, bu arketiple birlikte, sadece fiziksel güç ve savaşçı yeteneklerle değil, aynı zamanda bilgelikle, adaletle, liderlik vasıflarıyla ve gelecek nesillere miras bırakma sorumluluğuyla da özdeşleşiyordu. Bir kabilenin veya ailenin reisi, bu arketipin yaşayan bir tezahürüydü; halkına yol gösterir, kararlar alır, adaleti sağlar ve refahlarını güvence altına alırdı. Ona yapılan saygı, aslında “Her Şeyin Babası”na duyulan evrensel saygının bir yansımasıydı.
Bu arketip, Frankların dünya görüşünde bir düzen ve hiyerarşi hissi yaratıyor, evrenin ve toplumun babacan bir güç tarafından yönlendirildiğini gösteriyordu. Bu aynı zamanda, insanın evrendeki yerini ve rolünü, büyük kozmik ailenin bir parçası olarak anlamasını sağlıyordu.
Nerthus ve Yngvi: Bereket Kültleri
Frankların yaşamında savaşçı ruh ne kadar önemliyse, toprakla, tarımla ve bereketle olan ilişkileri de o kadar hayatiydi. Bu nedenle, panteonlarında toprak ana ve bereket tanrıları da kendilerine yer bulmuştu. Bu figürler arasında Nerthus ve Yngvi öne çıkıyordu.
Nerthus, Tacitus’un Germania adlı eserinde bahsettiği ve birçok Germen kabilesi tarafından tapınılan bir ana tanrıçadır. “Toprak Ana” olarak bilinen Nerthus, barışı, bereketi ve refahı temsil ederdi. Genellikle gizemli bir vagonla dolaştığı, bu sırada toprağın verimli hale geldiği ve savaşların durduğu anlatılırdı. Franklar için Nerthus kültü, doğanın döngülerine, ekime ve hasata duyulan derin saygının bir ifadesiydi. Ona yapılan ritüeller, genellikle toprağın uyanışını, yeni başlangıçları ve bol ürün almayı sağlamak amacıyla bahar aylarında gerçekleştirilirdi.
Bu törenler, kabile üyelerinin, özellikle de kadınların ve çiftçilerin aktif katılımıyla gerçekleşirdi. Nerthus, yaşamın devamını, doğurganlığı ve topluluğun beslenmesini sağlayan dişil bir güç olarak algılanırdı. Erkeklik, bu bağlamda, toprağı korumak, ekmek, biçmek ve ailesinin geçimini sağlamak gibi pratik sorumluluklarla da ilişkilendirilirdi. Bir savaşçı ne kadar güçlü olursa olsun, toprağın bereketi olmadan hayatta kalamazdı. Bu yüzden, Nerthus’a duyulan saygı, Frank erkeklerinin doğanın döngülerine ve dişil yaratıcı güce olan bağımlılıklarını kabul etmelerini yansıtıyordu.
Yngvi ise, genellikle Nors Freyr ile ilişkilendirilen bir bereket tanrısıydı. Bolluk, refah, iyi hasatlar ve hatta barışla bağlantılıydı. Yngvi’nin kültü, tarım yapan topluluklar için hayati öneme sahipti. Ona sunulan adaklar ve ritüeller, genellikle tarlaların verimliliğini artırmak, hayvan sürülerinin çoğalmasını sağlamak ve kabileye genel bir refah getirmek amacıyla yapılırdı. Yngvi, aynı zamanda kraliyet soyuyla da ilişkilendirilirdi; bazı Germen krallarının soylarını Yngvi’ye dayandırdığına inanılırdı, bu da onun sadece tarımsal değil, aynı zamanda toplumsal refah ve liderlikle de bağlantılı olduğunu gösterir. Erkeklik, Yngvi kültünde ise, sağlayıcı, besleyici ve bolluk yaratan bir rol üstlenirdi.
Bir erkeğin görevi sadece savaşmak değil, aynı zamanda ailesinin ve kabilesinin geçimini sağlamak, onlara zenginlik ve bolluk getirmekti. Bu tanrılar, Frankların hayatında sadece savaşçı yönün değil, aynı zamanda doğayla uyumun, üretkenliğin ve sürdürülebilirliğin de ne kadar önemli olduğunu gösteriyordu.
Sığır Temsilleri ve Meroving Hanedanlığı
“Boğa Ritüelleri” ifadesi, aslında Frank paganizminde sığırların ne kadar merkezi bir rol oynadığını vurgulayan önemli bir noktadır. Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Avrupa haritasını şekillendiren Franklar için sığırlar, sadece basit birer hayvan değil, aynı zamanda canlı birer banka, birer statü sembolü ve en önemlisi kutsal birer varlıktı. Bir kabilenin zenginliği, sahip olduğu sığır sürülerinin büyüklüğüyle ölçülürdü. Sığırlar et, süt, deri, kemik gibi temel ihtiyaçları karşılarken, aynı zamanda çiftçilikte ve taşımacılıkta da kullanılıyordu. Bu nedenle, sığırlar hem ekonomik hem de kültürel olarak büyük bir değere sahipti.
Pagan inançlarında, sığırlar sıklıkla bereket, güç, dayanıklılık ve refah ile ilişkilendirilirdi. Özellikle boğalar, doğal güçleri, üreme yetenekleri ve heybetli duruşlarıyla erkekliğin, kudretin ve liderliğin sembolüydü. Franklar, kadim dönemlerden beri çeşitli Germen ve Keltik kabilelerinde görülen, sığır kurban etme ritüellerini de gerçekleştiriyorlardı. Bu kurbanlar, tanrılara şükran sunmak, bolluk dilemek, savaşta zafer kazanmak veya önemli bir anlaşmayı mühürlemek amacıyla yapılırdı. Kurban edilen hayvanın etinin bir kısmı tanrılara adanırken, kalanı şölenlerde tüm topluluk tarafından paylaşılır, bu da kolektif birliği ve ortak refahı pekiştirirdi. Bu ritüeller, erkeklerin kabilenin refahı ve kutsal bağlarının sürdürülmesi için üstlendiği sorumluluğu gösteriyordu. Boğanın gücünü ve ruhunu, ritüeller aracılığıyla kendi içlerine çektiklerine inanılırdı.
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Frankların ilk büyük hanedanlığı olan Meroving Hanedanlığı’nın sembolizminde de pagan unsurların izleri görülebilir. Merovenj kralları, kendilerini hem savaşçı hem de kutsal birer figür olarak konumlandırmışlardı. Her ne kadar en ünlü Merovenj kralı olan Clovis, 496 yılında Hristiyanlığı kabul ederek Frankları topluca bu yeni dine yönlendirse de, eski pagan inançları bir gecede silinip gitmedi. Aksine, birçok pagan uygulama ve sembolizm, Hristiyanlık kisvesi altında varlığını sürdürdü.
Merovenj dönemine ait arkeolojik buluntularda, sığır başı motifleri, kutsal hayvan figürleri ve doğal elementlere atıflar sıklıkla görülür. Kralların mühürlerinde, takılarında veya mezar eşyalarında bu tür imgelere rastlanması, eski inançların toplumun derinliklerine nasıl işlediğini gösterir. Hatta, Merovenj krallarının kendilerine atfedilen “uzun saçlı kral” imajı bile, eski Germen Şamanistik gelenekleriyle ilişkilendirilebilir; uzun saç, yaşam gücünün ve kutsal gücün bir sembolüydü. Kralların, halklarıyla birlikte pagan ritüelleri uyguladığı ve bu ritüellerin Hristiyanlaşma sonrası bile bir süre devam ettiği düşünülmektedir.
Bu, Merovenjlerin gücünü sadece yeni dinden değil, aynı zamanda atalardan kalma kadim inançlardan ve doğa ile olan bağlarından da aldıklarını gösteriyor. Sığır temsilleri, hükümdarların topraklarının zenginliğini ve halklarının refahını simgeleyen güçlü birer ikon olarak kalmıştır. Erkeklik, bu dönemde hem kılıçla savaşan bir şampiyon hem de kutsal bir babacan lider olarak ikiye ayrılan bir role sahipti.
Kutsal Korular, Sunaklar ve Tören Mekânları
Frank paganizminin kalbi, doğanın kendisiydi. Yukarıda da değindiğim gibi, bu inanç sisteminin somut ibadet yerleri, Roma tapınakları gibi görkemli yapılar değil, doğanın kendisinin sunduğu özel mekânlardı. Kutsal korular (nemeta), Franklar için sadece ağaçlık alanlar değil, aynı zamanda yaşayan, nefes alan tanrılarla dolu kutsal alanlardı. Bu korular, genellikle ormanların derinliklerinde, eski ve heybetli ağaçların gölgesinde bulunurdu. Bu ağaçlar, genellikle tanrıların ruhlarını barındırdığına inanılan meşe, dişbudak veya kül ağaçlarıydı.
Ağaçlar, gökyüzüne uzanan dallarıyla tanrılarla, toprağa uzanan kökleriyle de atalarla ve yeraltı dünyasıyla bağlantı kuran birer köprü olarak görülürdü. Bu korularda, genellikle basit sunaklar bulunurdu; yığılmış taşlar, düzleştirilmiş bir kaya veya ahşap bir platform. Burada hayvan kurbanları kesilir, şarap ve bal gibi adaklar sunulurdu. Ritüel dumanı gökyüzüne yükselirken, kabilenin şefi veya bir şaman, tanrılarla iletişim kurmaya çalışırdı.
Bu tören mekânları, sadece ibadet için değil, aynı zamanda topluluk için önemli kararların alındığı, yargılamaların yapıldığı ve büyük kutlamaların düzenlendiği yerlerdi. Örneğin, yıllık hasat şenlikleri veya savaş öncesi dualar bu kutsal yerlerde icra edilirdi. Kutsal su kaynakları, pınarlar ve nehirler de önemli ibadet yerleriydi; buralara iyileşmek, kehanet almak veya ruhları yatıştırmak için adaklar bırakılırdı. Genellikle silahlar, takılar ve diğer değerli eşyalar, iyi şans veya tanrıların lütufkar olması için bu sulara atılırdı.
Bu mekânlar, Frank erkekleri için özel bir anlam taşıyordu. Burada, doğanın kendisiyle, atalarıyla ve tanrılarıyla derin bir bağ kurarlardı. Erkeklik, burada, hem avcı ve savaşçı olarak doğaya hükmetme yeteneğiyle, hem de doğanın gücü karşısında alçakgönüllülük ve saygıyla harmanlanıyordu. Orman, avlanma ve yaşam kaynağıydı; ama aynı zamanda tehlikeli ruhların ve doğaüstü güçlerin de eviydi. Bu ikili bakış açısı, Frank erkeklerinin doğayla olan karmaşık ve derin ilişkilerini yansıtıyordu. Ritüeller, onları kabilelerine ve evrensel düzene bağlar, erkek kimliklerini bu kutsal çevre içinde pekiştirirdi.
Dönüşüm Süreci: Hristiyanlaşma ve Mitlerin Evrimi
Frankların Hristiyanlaşması, Avrupa tarihindeki en dönüştürücü süreçlerden biriydi ve pagan inanç sisteminin yavaş yavaş nasıl evrildiğini, bazen de tamamen ortadan kalktığını gösterdi. Süreç, 496 yılında Merovenj kralı Clovis’in Reims’te vaftiz edilmesiyle hız kazansa da, bu, bir gecede gerçekleşen bir değişim değildi. Paganizm, yüzyıllar boyunca direniş gösterdi, yeni dinle harmanlandı ve hatta bazı mitleri ve ritüelleri yeni Hristiyan kılığında yaşamaya devam etti.
Hristiyan misyonerler, Frank topraklarına geldiklerinde, doğrudan bir çatışma yerine genellikle bir uyum stratejisi benimsediler. Kutsal pagan korularının yerine kiliseler inşa ettiler, pagan tanrıları şeytanlaştırdılar veya onları Hristiyan azizleriyle değiştirdiler. Örneğin, Woden’in bilgelik ve ölülerle olan bağlantısı, Aziz Michael veya Aziz Martin gibi figürlere aktarıldı. Thunor’un koruyucu gücü ve şimşekleri, bazı bölgelerde Aziz Peter’ın anahtarlarıyla veya İlyas Peygamber’in fırtınaları kontrol etme gücüyle harmanlandı. Pagan festivalleri, Hristiyan bayramlarına dönüştürüldü; Yule (kış gündönümü), Noel’in temeli oldu; ilkbahar ve hasat şenlikleri ise Paskalya ve azizlerin bayramları olarak kutlanmaya başlandı.
Ancak bu dönüşüm süreci, mitlerin ve inançların tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmiyordu; daha ziyade bir mitlerin evrimi yaşandı. Eski tanrılar, halk hikayelerinde “cinler”, “periler” veya “orman ruhları” olarak yaşamaya devam etti. Pagan ritüelleri, batıl inançlar veya halk sihirleri olarak günümüze kadar ulaştı. Örneğin, şans getirmesi için belirli bitkileri toplamak, kötü ruhları kovmak için kapı eşiklerine semboller çizmek veya hastalıklara karşı muska takmak gibi uygulamalar, eski inançların Hristiyanlık öncesi kökenlerini taşıyordu. Kilise, bu uygulamaları sıklıkla kınasa da, halk arasında varlıklarını sürdürmeyi başardılar.
Bu evrim, Frank erkekliği üzerinde de etkili oldu. Savaşçı erdemleri ve liderlik, Hristiyan şövalyelik ve krallık idealleriyle harmanlandı. Eski tanrılara olan bağlılık, tek tanrılı bir Tanrı’ya olan imanla değişti, ancak koruyucu, sağlayıcı ve adil lider arketipi varlığını sürdürdü. Erkekler, artık kutsal korularda değil, kiliselerde dua ediyor, ancak hala ruhani liderlik ve topluluk refahı için sorumluluk taşıyorlardı.
Pagan Artıkları: Bal Mumu, Balta Motifleri ve Halk İnançları
Hristiyanlaşma süreci ne kadar ilerlerse ilerlesin, Frank topraklarının derinliklerinde ve halkın kolektif hafızasında paganizmin izleri asla tamamen silinmedi. Bu pagan artıkları, çeşitli formlarda, özellikle de halk inançları ve günlük yaşam pratiklerinde kendini gösterdi. Bugün bile Avrupa’nın bazı kırsal bölgelerinde rastlayabileceğiniz pek çok batıl inanç ve gelenek, kökenlerini binlerce yıl öncesinin pagan uygulamalarına dayandırır.
Bal mumu, bu kalıntılardan biriydi. Pagan ritüellerinde, bal mumundan yapılmış figürler veya mumlar, adak sunmak, büyüler yapmak veya şifa dilemek için kullanılırdı. Hristiyanlıkta mumlar, ayinlerin ve kilise törenlerinin ayrılmaz bir parçası haline geldi, ancak bu kullanımın kökleri, şüphesiz putperest dönemlere dayanıyordu. Bal mumundan yapılmış hastayı temsil eden figürlerin kiliseye getirilmesi ve iyileşme için yakılması, pagan dönemdeki “vekil” figürlerin kullanımıyla benzerlik gösterir. Balın kendisi de pagan kültürlerde kutsal bir gıda ve şifalı bir madde olarak görülürdü.
Balta motifleri ise, özellikle Thunor (Thor) ile olan güçlü ilişkisiyle dikkat çeker. Gök gürültüsü ve şimşek tanrısı Thunor’un sembolü olan balta veya çekiç, sadece bir silah değil, aynı zamanda koruyucu bir tılsımdı. Evlerin kapılarına veya tavanlarına asılan küçük balta motifleri, kötü ruhları kovduğuna, şimşekten koruduğuna ve eve bereket getirdiğine inanılırdı. Bu motifler, Hristiyanlık sonrası dönemde bile dekoratif veya sembolik bir anlamla yaşamaya devam etti, çoğu kişi artık farkında olmasa da. Özellikle Germen ve Frank kabilelerinde, baltanın hem savaşta hem de günlük yaşamda merkezi bir araç olması, onun sembolik gücünü pekiştirmiştir. Erkeklik, baltayla, yani hem kaba kuvvet hem de koruyucu araçla özdeşleşiyordu.
Diğer halk inançları arasında, belirli ağaçlara (özellikle meşe veya dişbudak) saygı göstermek, kutsal pınarlara eşya atmak, ekinlerin verimli olması için tarlalarda ritüeller yapmak veya yeni yılın gelişini kutlamak için ateşler yakmak sayılabilir. Bu tür uygulamalar, ilk bakışta masum görünen gelenekler olsa da, derinlerinde doğanın döngülerine, ruhlara ve eski tanrılara duyulan saygının izlerini taşırdı. Örneğin, mayıs ayı kutlamaları (Maibaum), baharın ve bereketin gelişiyle pagan kökenli şenlikleri çağrıştırır.
Frankların pagan mirası, sadece tarih kitaplarının tozlu sayfalarında kalmış bir şey değil. O, Avrupa’nın kültürel dokusuna, dillerine, şenliklerine ve hatta mimarisine nüfuz etmiş, derin ve karmaşık bir miras. Erkekliğin, doğa ile iç içe, ritüellerle güçlenmiş bu kadim yolculuğu, bizlere insan ruhunun ne kadar esnek ve uyumlu olduğunu, nasıl farklı inançları kendi varoluşuna entegre edebildiğini gösteriyor. Woden’in bilgeliği, Thunor’un kudreti ve toprak ananın bereketi, belki artık aynı isimlerle çağrılmasa da, bugünkü modern Avrupa insanının kolektif belleğinde ve doğayla kurduğu ilişkide hala yankılanıyor. Belki de bu yüzden, ormanlara girdiğimizde veya bir fırtına koptuğunda hissettiğimiz o tarifsiz güç ve hayranlık, atalarımızdan bize kalan kadim bir mirastır.
Umarım, Frank paganizminin bu gizemli ve zengin dünyasına yaptığımız bu yolculuktan keyif almışsınızdır. Bir sonraki maceramızda görüşmek üzere, esen kalın!
