Ongun Han: Bereket Tanrısı

Türk ve Altay mitolojisi, Orta Asya’nın zengin kültürel dokusunun bir yansımasıdır. Bu mitolojide, doğa olaylarından kaderin belirlenmesine kadar pek çok konuda tanrılar ve tanrıçalar önemli bir rol oynar. Bu pantheonun bir parçası olan Ongun Han, bereket ve bolluk tanrısı olarak bilinir. Bu makalede, Ongun Han’ın Türk ve Altay mitolojisindeki yerini ve önemini inceleyeceğiz.

Ongun Han’ın Kökenleri

Ongun Han, Türk ve Altay mitolojisinde derin köklere sahip bir tanrıdır. “Ongun” kelimesi “bereketli” anlamına gelir ve “Han” unvanı ise güçlü bir lider ve yöneticiyi ifade eder. Ongun Han’ın mitolojik hikayelerdeki yeri, Türk ve Altay kültürlerinin tarihine ve coğrafyasına dair önemli ipuçları sunar. Bu topluluklar için tarım ve hayvancılık hayati öneme sahiptir ve Ongun Han, toprakların verimliliğini artırmak ve halkına bolluk getirmekle görevlidir.

Ongun Han’ın Özellikleri

Ongun Han, bereket ve bollukla özdeşleştirilen çeşitli özelliklere sahiptir. Tipik olarak yeşil giysiler içinde tasvir edilir, bu da verimli tarlaları sembolize eder. Elinde tarım aletleri ve hayvan figürleri bulunur; bu da tarımsal faaliyetlerin ve hayvancılığın koruyucusu olduğunu gösterir. Ayrıca, yüzünde neşeli bir ifade vardır, çünkü bereket ve refah genellikle neşeyle ilişkilendirilir.

Ongun Han’ın Mitolojik Hikayeleri

Türk ve Altay mitolojisinde, Ongun Han’a çeşitli mitolojik hikayelerde rastlanır. Bu hikayelerde, Ongun Han’ın insanlara bereket getirmek için çeşitli maceralara atıldığı anlatılır. Özellikle hasat zamanlarında, Ongun Han’ın gökyüzünden yağmur getirerek toprakların verimliliğini artırdığı ve tohumların büyümesine yardımcı olduğu efsaneleri yaygındır.

Ongun Han, Türk ve Altay mitolojisinde bereket ve bolluk tanrısı olarak karşımıza çıkar. Ekinlerin bereketli olmasını sağlar, kıtlıkları giderir ve bolluk ve bereketin kaynağı olarak kabul edilir. Ona inananlar, başakların onun isteğiyle bire dokuz verdiğine inanırlar.

Ongun Kelimesinin Anlamları:

Ongun kelimesinin Türk dilinde yaygın olarak kullanılan iki anlamı vardır:

1. Kutsal Hayvan ve Sembolü:

• Kendisinden türediğine inanılan ve saygı duyulan, kutsal kabul edilen hayvan, nesne veya varlık.
• Rüzgar gibi doğa olayları da ongun olabilir.
• Hayvan veya insan biçimli heykelcikler şeklinde olabilir.
• Daha sonra arma şeklini almış ve bunlara da Ongun adı verilmiştir.
• Her boyun farklı bir kutsal hayvanı ve onu simgeleyen bir ongunu vardır.
• Bereket ve uğur getirdiğine inanılır.
• Ongun hayvanlarını yemek, yaralamak ve öldürmek yasaktır.
• Kabileler bu hayvandan türediklerine inanırlar.
• Yasaklara uymayanın başına felaketler gelir ve toplumdan dışlanır.
• Bu hayvanların adlarını anmak dahi tabu (kutsal yasak) olarak kabul edilir.

2. Bolluk ve Bereket:

• Yararlılık, verimlilik, kutluluk, eksiksiz olma, gelişmişlik anlamlarını da içerir.
• Bir varlığın devamlılığı ve çoğalma yeteneği.
• Bu anlam, sözcüğün “totem” şeklindeki ilk içeriği ile yakından bağlantılıdır.
• Bereketin kutlu varlıklardan kaynaklandığına inanılır.

Etimoloji:

• (On) kökünden türemiştir.
• Bolluk, bereket, onarmak ve iyileşmek anlamlarını içerir.
• Ongun sözcüğü Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde totem anlamına gelir.
• Moğollar Ongon derler.

Ongun Han’ın Özellikleri:

• Bereket ve bolluk tanrısı olarak bilinir.
• Ekinlerin bereketli olmasını sağlar ve kıtlıkları giderir.
• Başakların bire dokuz vermesi ona atfedilir.
• Ongun Han’a inananlar ona dua ve adaklar sunarak bereket ve bolluk dilerler.

Ongun Han’ın Önemi

Ongun Han, Türk ve Altay toplumlarında tarım ve hayvancılığın önemi göz önüne alındığında, oldukça önemli bir tanrıdır. Bereket ve bolluk, bu toplumların hayatta kalabilmeleri için gereklidir. Ongun Han’a inanmak, bu toplumlar için bir umut ve güven kaynağıdır.

Türk ve Altay toplumlarında, Ongun Han’a adanmış özel kültler ve ritüeller bulunur. Hasat zamanlarında ve tarımsal faaliyetlerin başlangıcında, Ongun Han’a dualar edilir ve ona sunular sunulur. Bu ritüeller, toprakların bolluğunu ve verimliliğini artırmak için yapılan geleneksel uygulamalardır ve toplumun birliğini güçlendirir.

Ongun Han’a ilişkin efsaneler, Türk ve Altay toplumlarının değerlerini ve inançlarını yansıtır. Bu efsaneler, insanların doğayla olan bağını, tarımın önemini ve bereketin değerini vurgular. Ongun Han’ın hikayeleri, toplumun sosyal dokusunu güçlendirir ve insanların yaşamlarına anlam katar.

Ongun Han, Türk ve Altay mitolojisindeki bereket tanrısı olarak önemli bir yer tutar. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan toplumlar için hayati bir öneme sahip olan Ongun Han, toprakların verimliliğini artırarak halkına bolluk ve refah getirir. Onun mitolojik hikayeleri ve kültürel önemi, Türk ve Altay halklarının yaşam tarzı ve inançlarıyla derin bir şekilde bağlantılıdır.

Orakul (Orakıl, Orakl) Nedir

Orakul (Orakıl, Orakl) – Eski sözlüklerde “antik çağda Anadolu ve Yunan topraklarında yaşamış medyumnik yetenekleri bulunan kâhinelere ve bunların sezgi (vahiy, revelation) yoluyla bildirdikleri ilâhî yanıta verilen ad” olarak tanımlanır. Orakl merkezleri genellikle, durugörü, ekstaz, trans ve kehânet gibi psişik etkinliklerin ve kimi zaman inisiyatik eğitimlerin sözkonusu olduğu Apollon tapınakları olurdu.

Anadolu’daki en ünlü orakl merkezi Didim’de (Didyma) bulunan ünlü Apollon tapınağı, antik Yunan’daki en ünlü orakl merkezi ise Delf’teki Apollon tapınağı idi. Anadolu’daki diğer orakl merkezlerinden bazıları Efes, Hierapolis, Sard, Patara, Klaros ve Pessinus’ta bulunuyordu.

Kayıtlara göre, antik çağda, sorununun yanıtını bulmak ya da geleceği öğrenmek üzere çok sayıda ziyaretçinin başvurduğu Didim ve Delf’teki orakl merkezlerinde pythia (okunuşuyla pitia) adlı rahibe, -bilimcilerce gevşetici ya da uyuşturucu bir madde içerdiği saptanmış olan- defne yapraklarını çiğnedikten sonra transa geçer ve üç ayaklı bir sehpa üzerine çıkarak anlaşılması güç sözler söylerdi.

Branşid adı verilen rahip ve rahibeler de tapınağa danışanlara verilecek yanıtı bu sözleri yorumlayarak bulmaya çalışırlardı.Abdülkadir İnan’a göre Latinlerin “Orakul”ları da Türk mitolojisine aittir ve Türkçe “ırk” kökünden gelmektedir.¹ Ancak bu sadece bir varsayımdır.

Türk ve Altay mitolojisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklara başvurabilirsiniz:

1. “Türk Mitolojisi” – Pertev Naili Boratav
2. “Türk Söylence Sözlüğü” – Deniz Karakurt
3. “Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük” – Celal Beydili
4. “Orhun Abideleri ve Türk Mitolojisi” – Mustafa Öner
5. “Türk Söylence Anlatıları” – Neşet Çağatay
6. “Türk Mitolojisi” – Sümer Tilmaç
7. “Altay Türkleri Mitolojisi” – Çimen Işık

Bu kitaplar, Türk ve Altay mitolojisi hakkında derinlemesine bilgi sunan güvenilir kaynaklardır ve size daha fazla anlayış kazandırabilir.