İrlanda’nın sisli tepelerinde, tarihin ve efsanenin birleştiği bir yerde, karanlık bir figür yükselir: Abartach. County Londonderry’nin Errigal bölgesinden gelen bu efsane, zalim bir cüce, büyülü bir tiran ve belki de tarihin ilk vampirlerinden biri olarak anlatılır. Abartach’ın hikâyesi, İrlanda folklorunun en gizemli ve korkutucu öykülerinden biridir. Peki, kimdi bu Abartach ve neden hâlâ konuşuluyor? Gelin, bu efsaneyi birlikte keşfedelim; toprağın bile onun karanlık mirasını fısıldadığı bir dünyaya adım atalım.
Abartach Kimdi?
Abartach, sıradan bir insan değildi. İrlanda folklorunda, küçük boylu bir kabile lideri ya da cüce olarak tasvir edilir; ancak onun gücü fiziksel görünümünden çok daha büyüktü. Kimi anlatılara göre acımasız bir yöneticiydi, halkını korku ve baskıyla yönetirdi. Kimilerine göreyse doğaüstü güçlere sahip bir büyücüydü, doğanın kurallarını kendi isteğine göre eğip bükebiliyordu. Her ne olursa olsun, Abartach zalimliğiyle ün salmıştı ve halkı onun gölgesinde yaşamaktan bıkmıştı.
Ancak Abartach’ın korku dolu saltanatı, ölümüyle bitmedi. Bir komşu lider ya da cesur bir kahraman tarafından öldürüldü—hikâyeler burada farklılık gösteriyor—ve gömüldü. Halk, sonunda huzura kavuştuğunu düşünüyordu. Ama yanılmışlardı. Abartach, mezarından bir hayalet olarak değil, kan içen bir yaratık, bir revenant olarak geri döndü. Yaşayanların kanını talep ederek, ölümsüz varlığını sürdürmeye devam etti. Onun yaşamda yaydığı korku, ölümünden sonra katlanarak arttı.
Ancak Abartach’ın korku dolu saltanatı, ölümüyle bitmedi. Çeşitli hikâyeler, onun bir komşu lider ya da cesur bir kahraman tarafından öldürüldüğünü anlatıyor, fakat hepsinin ortak noktası, halkının bir nefes almasıydı. Zira ölümünden sonra huzura kavuştuğunu düşünen insanlar, bir yanıltmacanın inançlarıyla avunuyordu. Fakat Abartach, mezarından hayalet bir ruh olarak değil, kan içen bir revenant olarak geri döndü.
Can çekişen kurbanlarının korkularından beslenerek, ölümsüz varlığını sürdürmeye başladı. İşkence ve terör, onun yaşamında olduğu kadar ölümünden sonra da eksilen, tam tersine artan bir boyut kazandı. Onun dehşeti, geceleri bir gölgeden daha sinsi bir şekilde halkın peşine düştü, her bir fısıldamada sıcak nefesini hissettirdi. Böylece, Abartach’ın adı dillerden düşmez oldu; yaşamın ve ölümün sınırında dolaşan bir efsaneye dönüştü.
Abarta’nın hilelerine dair bir hikaye, Mac Cumhaill’in babasının yerine Fianna’nın , yani güçlü Miletli savaşçılarından oluşan bir grubun lideri olarak geçmesinden kısa bir süre sonra, kendisini Fionn mac Cumhaill’e hizmetçi olarak teklif etmesidir. İyi niyet göstergesi olarak, Abarta onlara vahşi bir gri at verdi ve Fianna hareket etmeden önce on dört Fianna’nın bu ata binmesi gerekiyordu.
Abarta, Fianna’nın arkasına ata bindikten sonra, ata dörtnala bindi ve savaşçıları Milesianlar tarafından yer altına sürülen Tuatha Dé Danann’ın bulunduğu Öteki Dünya’ya Liderlik etti.
Fionn mac Cumhaill’in asistanı Foltor’un önderlik ettiği Fianna, Abarta’nın atını avlamak için büyülü bir gemi edinmek zorundaydı. Fianna’nın en iyi iz sürücüsü olan Foltor, diğer dünyaya geçmeyi başardı ve burada Abarta, hapsedilen Fianna savaşçılarını serbest bırakmak zorunda kaldı ve onurunu tatmin etmek için atın kuyruğuna tutunmak ve İrlanda’ya geri sürüklenmek zorunda kaldı .
Abarta’nın daha sonra bu olay nedeniyle Fianna’ya katılmasına izin verilmedi.
Abartach Nasıl Yenildi?
Halk, bu korkunç varlıkla başa çıkmak için çaresizdi. Sonunda bir bilgeye—belki bir azize, belki bir druide—danıştılar. Çözüm hem tuhaf hem de çok özeldi: Abartach’ı öldürmek için porsuk ağacından yapılmış bir kılıç kullanılmalıydı. Ama bu yeterli değildi; cesedi baş aşağı gömülmeli ve üzerine ağır bir taş yerleştirilmeliydi ki bir daha yükselmesin. Porsuk ağacı, Kelt kültüründe kutsal kabul edilir ve kötü ruhları kovma gücüne sahip olduğuna inanılırdı. Baş aşağı gömme yöntemi ise ruhu şaşırtarak toprağa hapsetmeyi amaçlıyordu.
Bu talimatları uygulayan cesur kişiler, Abartach’ı porsuk kılıcıyla öldürdü ve onu baş aşağı gömdü. Bugün, County Londonderry’de bulunan Slaghtaverty Dolmeni, ya da halk arasında bilinen adıyla “Dev’in Mezarı”, bu efsanenin izlerini taşır. Mezardan çıkan bir dikenli çalı, yerel bir inanışa göre Abartach’ın ruhunu aşağıda tutar, onun bir daha yükselmesini engeller.
Efsanenin Kültürel Önemi
Abartach’ın hikâyesi, sadece bir korku masalı değil; İrlanda folklorunun derinliklerini yansıtan bir anlatıdır. Tarih, batıl inanç ve doğaüstü unsurlar bu öyküde birleşir. County Londonderry’nin yerel kimliğinde önemli bir yer tutan bu efsane, Slaghtaverty Dolmeni ile fiziksel bir bağlantıya sahiptir. Bu antik taş yapı, hem bölge halkını hem de folklor meraklılarını kendine çeker.
Daha da ilginci, bazıları bu efsanenin Bram Stoker’ın ünlü Dracula romanına ilham vermiş olabileceğini düşünüyor. İrlandalı yazar Stoker, ülkesindeki ölümsüz yaratıklarla ilgili hikâyelerden haberdar olabilirdi. Abartach ile Dracula arasında doğrudan bir kanıt olmasa da, benzerlikler dikkat çekiyor: Kan içen bir varlık, özel ritüellerle yeniliyor ve mezarına hapsediliyor. Bu, folklorun modern kültüre nasıl etki edebileceğinin bir göstergesi olabilir.
Son Söz
Abartach efsanesi, İrlanda’nın misty tepelerinde yankılanan karanlık ve büyüleyici bir masaldır. Bu öykü, bir toplumun korkularını, inançlarını ve hayal gücünü nasıl koruduğunu gözler önüne serer. Abartach’ın karanlık mirası, bizi tarihin ve efsanenin buluştuğu o gizemli dünyaya çeker; antik taşların arasında, bilinmeyenin sınırlarında dolaşmaya davet eder. Eğer bir gün Slaghtaverty Dolmeni’ni ziyaret ederseniz, dikkatli olun—kim bilir, belki de Abartach hâlâ orada, sessizce bekliyordur.
